Rạng sáng 6/3, CLB Ajax Amsterdam làm chấn động làng túc cầu thế giới khi xuất sắc đè bẹp đội vô địch Champions League 2018, CLB Real Madrid ngay tại thánh địa Bernabeu với tỷ số 4-1.
Chứng kiến màn hủy diệt của đội bóng Hà Lan, nhiều người tin chiến thắng phần nhiều tới từ may mắn hoặc khoảnh khắc bùng nổ của những cá nhân trong ngày thi đấu xuất thần.
Tuy nhiên, tới rạng sáng 17/4, khi Ajax một lần nữa khuynh đảo thế giới bóng đá với màn lội ngược dòng ngoạn mục tại "pháo đài" Allianz của Juventus, người ta phải thừa nhận năng lực của thầy trò HLV Erik ten Hag.
Ajax có lần đầu vào bán kết Champions League sau 22 năm.
Ảnh hưởng từ Pep Guardiola
Chiến thắng ngọt ngào đưa Ajax lần đầu lọt vào top 4 đội mạnh nhất giải đấu sau 22 năm chờ đợi. "Người khổng lồ" ngày nào của bóng đá châu Âu đang dần tỉnh giấc với sự giúp đỡ của "chiếc đồng hồ báo thức" mang tên Erik ten Hag.
Sinh ra trong thập niên 70 của thế kỷ trước, thời điểm bóng đá tấn công tổng lực của người Hà Lan đang "làm mưa, làm gió" trên thế giới, lại được dìu dắt bởi Fred Rutten, người Hà Lan chính hiệu trong những năm đầu sự nghiệp huấn luyện, không khó hiểu khi Erik ten Hag là HLV ưa thích trường phái bóng đá tấn công.
Thế nhưng, đặt dấu ấn đậm nét lên phong cách huấn luyện cũng như lối chơi của vị HLV này không phải những người Hà Lan, mà lại chính là HLV Pep Guardiola, khi 2 người còn làm việc cùng nhau tại Bayern Munich giai đoạn 2013-2015.
HLV Erik ten Hag chịu ảnh hưởng lớn từ cách huấn luyện của Pep thời còn ở Bayern.
Mùa giải 2013, sau khi giúp Go Ahead Eagles thăng hạng lên chơi tại giải vô địch Hà Lan, HLV Ten Hag bất ngờ nhận lời chuyển sang dẫn dắt Bayern Munich II, đội bóng lúc đó chơi tại Bundesliga 4.
Nói về quyết định bổ nhiệm này, Giám đốc kỹ thuật (GĐKT) Mathias Sammer của "Hùm xám" lúc đó cho biết: "Tôi theo dõi ông ta từ lâu và ấn tượng bởi tính cách, sự quyết tâm cũng như độ cuồng bóng đá của HLV này. Hơn nữa, Bayern II đang chiến đấu để giành suất thăng hạng, điều mà Ten Hag vừa trải qua ở mùa giải trước đó."
Theo lời kể của vị GĐKT này, Ten Hag là gã "cuồng bóng đá". Thế nhưng tại Bayern, có kẻ còn "cuồng" hơn cả vị HLV này, thậm chí đam mê tới mức "bị ám ảnh" bởi bóng đá cùng các yếu tố chiến thuật. Đó chính là Pep Guardiola, HLV trưởng đội một Bayern, người tác động lớn tới phong cách huấn luyện của Ten Hag sau này.
"Tại Munich, Ten Hag cảm thấy ấn tượng và được truyền cảm hứng rất nhiều bởi một gã thậm chí còn cuồng bóng đá hơn cả ông ta. Đó là HLV Pep Guardiola. Hai người có chung đam mê và luôn mê mẩn với triết lý bóng đá đẹp mắt và kiểm soát bóng nhiều," ông Sammer tiết lộ.
"Thế nhưng, điều ấn tượng hơn cả ở Pep chính là chủ nghĩa hoàn hảo của ông ta. Pep luôn muốn mọi thứ diễn ra tròn trịa, kể cả ở những chi tiết nhỏ nhất," cựu GĐKT Bayern cho biết thêm.
Chính bởi những ảnh hưởng từ Pep mà theo tờ Fussballstadt của Đức, vị HLV này luôn chi ly với các học trò. Ông quan sát kỹ từ những cái lắc mình, tư thế xoay người nhận bóng cho tới những cử chỉ, phản ứng trên sân. Để rồi từ đó, trải qua quá trình phân tích kỹ lưỡng tỉ mỉ, ông chọn ra những cái tên ưng ý nhất, qua đó xây dựng nên công thức chiến thắng cho riêng mình.
Ten Hag chịu ảnh hưởng lớn từ Pep khi 2 người làm việc cùng nhau tại Bayern. Ảnh: Pro Shots.
Dấu ấn chiến thuật
Tại Ajax lúc này, sơ đồ ưa thích của HLV Ten Hag là 4-2-3-1. Tuy nhiên, với việc ưu tiên sử dụng những cầu thủ đa năng, đội hình của vị HLV người Hà Lan luôn tỏ ra khó lường và không dễ bị bắt bài.
Mùa này, không ít lần chúng ta thấy Ajax chuyển đổi trạng thái từ 4-2-3-1 sang sơ đồ 4-4-2 kim cương với Dusan Tadic hoặc Hakim Ziyech thi đấu như tiền đạo thứ hai, còn David Neres được kéo vào chơi tự do phía sau hàng tiền đạo.
Trước những đội bóng mạnh, HLV Ten Hag sẵn sàng thi đấu với sơ đồ 5-3-2 khi kéo một trong 2 tiền vệ trung tâm xuống chơi như một trung vệ thứ 3. Chính sự linh hoạt này khiến Ajax luôn khó lường mùa này.
Sự cơ động của Tadic và Ziyech giúp hệ thống chiến thuật của Ajax vận hành linh hoạt.
Để hệ thống chiến thuật đó có thể vận hành trơn tru và luân chuyển liên tục giữa các sơ đồ 4 hoặc 5 hậu vệ, vai trò của tiền vệ mỏ neo là vô cùng quan trọng.
Khác với phần lớn những tiền vệ mỏ neo trong bóng đá hiện đại có xu hướng chơi bóng khá tĩnh với vai trò chủ yếu là điều phối bóng (Jorginho, Xhaka), tiền vệ mỏ neo trong hệ thống chiến thuật của vị chiến lược gia người Hà Lan thường là những "Roaming Playmaker" (dạng tiền vệ kết hợp giữa tiền vệ con thoi và tiền vệ kiến thiết lối chơi) và hoạt động không ngừng nghỉ suốt trận đấu.
Trước các đối thủ chơi pressing tầm cao, những cầu thủ này sẽ lùi xuống thi đấu như một trung vệ lệch biên, nhưng có xu hướng di chuyển rộng, tận dụng khả năng chuyền bóng, di chuyển của mình để tạo ra những lựa chọn chuyền bóng cho đồng đội, hình thành những tam giác phối hợp với các hậu vệ để thoát khỏi sự áp sát của đối phương.
Frenkie de Jong là chìa khóa trong lối chơi của HLV Ten Hag.
Trong khi đó, trước những đối thủ "mềm" hơn, những cầu thủ này được phép thi đấu cao, thậm chí áp sát khu vực cấm địa để hình thành nên những phương án chuyền bóng hoặc tận dụng khả năng sút xa để đe dọa khung thành đối phương.
Thời còn dẫn dắt Ultrecht, ông sử dụng thành công Willem Janssen, một tiền vệ kiến thiết lối chơi ở vai trò này. Còn tại Ajax, Frenkie de Jong cũng đang hoàn thành xuất sắc vai trò mà vị chiến lược gia 49 tuổi giao phó.
De Ligt là tài năng sáng giá nhất trong lứa cầu thủ trẻ đầy tiềm năng của Ajax.
Tham vọng giúp Ajax lấy lại vị thế ở châu Âu
Tại Champions League năm nay, Ajax của HLV Ten Hag trình làng lứa cầu thủ trẻ đầy triển vọng với những cái tên như Matthijs de Ligt, Andre Onana, Frenkie de Jong, Donny van de Beek hay David Neres. Nếu tiếp tục đà thăng tiến như hiện tại, việc Ajax trở lại thành thế lực của châu Âu có lẽ chỉ là vấn đề thời gian.
Tất nhiên, những cái tên kể trên khó tránh khỏi sự nhòm ngó từ các đại gia hàng đầu châu Âu. Tuy nhiên, chia sẻ về vấn đề này, HLV Ten Hag tỏ ra không quá lo ngại.
"Thật khó để giữ chân các cầu thủ đó, bởi chúng tôi không phải là MU hay Barca. De Ligt gần như chắc chắn ra đi trong hè này. Tuy nhiên, đội bóng đang sở hữu một học viện tốt và sẵn sàng cung cấp những tài năng trẻ để khỏa lấp vị trí của những cầu thủ này," HLV này phát biểu tự tin.
Trong quá khứ, HLV Ten Hag từng đưa Ultrecht từ đội bóng ngập trong khó khăn và khủng hoảng hai lần liên tiếp kết thúc mùa giải trong top 5 của giải vô địch Hà Lan. Bởi vậy, các CĐV hoàn toàn có quyền mơ về ngày trở lại của "gã khổng lồ" Ajax để sánh vai với các ông lớn tại Champions League.
