Đến tứ kết thì những ai chờ đợi về một kỳ Copa mãn nhãn đã vỡ mộng. Có quá ít bàn thắng và những pha bóng đẹp. Ngược lại, sân cỏ Chile trở thành sàn đấu để các cầu thủ vứt bỏ hình ảnh nghệ sĩ và khoác lên mình tấm áo của những đấu sĩ.
Sau khi trận tứ kết cuối cùng giữa Brazil và Paraguay hôm qua khép lại, người ta đã có thể làm một cuộc sơ kết nho nhỏ về bốn trận knock-out đầu tiên của Copa: bảy bàn, 31 thẻ vàng và hai thẻ đỏ. Tức là bình quân một trận tứ kết chỉ có 1,75 bàn được ghi nhưng lại có đến 8,25 thẻ phạt.
Trong bảy bàn ít ỏi được ghi ở tứ kết thì bốn bàn đến từ trận đấu ít được chờ đợi nhất giữa Bolivia và Peru. Còn những cuộc thư hùng được xưng tụng là “kinh điển” hay “ngày hội của bóng đá tấn công” thì mau chóng trở thành võ đài, nơi trận đấu bị xé vụn ra bởi những pha phạm lỗi, ăn vạ và tiểu xảo của các cầu thủ.
Thế nhưng, đấy mới chính là bản chất của Copa, giải đấu lâu đời bậc nhất thế giới nhưng vẫn còn những nét rất hoang dã. Thể thức lấy đến tám trong số 12 đội góp mặt vào tứ kết đã buồn cười, việc xếp giờ thi đấu không đồng bộ khiến cho các trận đấu ở vòng bảng kém hấp dẫn là một bất cập khác. Copa năm nay xem như hỏng ngay từ khâu tổ chức.
Đến tứ kết, bộ mặt thật của bóng đá Nam Mỹ càng lộ ra. Đó là sự thực dụng đến mức báo động của các đội bóng. Đây là hệ quả tất yếu của việc sân cỏ Copa tràn ngập những HLV người Argentina. Trong tám nhà cầm quân có mặt ở tứ kết, có đến năm người mang quốc tịch Argentina. Ngoại trừ cánh chim lẻ loi vĩ đại Marcelo Bielsa, đại đa số những đồng hương của ông đều đi theo trường phái thực dụng. Mà nói về thực dụng, HLV Oscar Tabarez (Uruguay) và Carlos Dunga (Brazil) cũng không phải dạng vừa.
Thành ra các trận đấu đều trở nên buồn tẻ và là nơi để các cầu thủ thi triển khả năng chơi xấu. Tình huống đáng xấu hổ của Gonzalo Jara khi anh chọc ngón tay vào chỗ kín của Edinson Cavani là điển hình cho sự xấu xí của bóng đá Nam Mỹ. Cũng chính Jara trước đó đã bóp vào chỗ hiểm của Luis Suarez trong một trận vòng loại World Cup 2014. Đồng đội của Jara – Gary Medel – hung hăng đến mức được đồng đội và CĐV đặt cho biệt danh là “chó dữ”. Cứ bình quân khoảng 14 trận là Medel lại bị đuổi một lần. Còn Arturo Vidal thì nhậu nhẹt say xỉn đến mức gây tai nạn nghiêm trọng ngay khi vòng bảng đang diễn ra. Nhưng HLV của anh lại đứng ra bênh vực và khẳng định chỉ khi nào Vidal bị bỏ tù thì mới không được ra sân.
Tiểu xảo là… văn hóa
Các cầu thủ Nam Mỹ hầu hết trưởng thành từ bóng đá đường phố. Ở đó họ sẽ tìm mọi cách để ngăn chặn đối phương, kể cả chơi xấu. Khi bước vào bóng đá chuyên nghiệp, họ cũng sẽ làm mọi cách để qua mặt trọng tài, phạm lỗi thật kín và tốt hơn nữa là khích cho đối phương đánh mình như Jara đã làm.
Trong một cuộc phỏng vấn trước đây, Diego Simeone kể lại ký ức hồi World Cup 1998 khi ông khiến cho David Beckham bị đuổi. Simeone nói hành động của ông được đồng đội và các phóng viên Nam Mỹ khen là khôn ngoan. Ông còn nghĩ Beckham nên… cám ơn ông vì nhờ thẻ đỏ ấy mà Becks mới trưởng thành.
Đấy là một sự thật. Các tiền đạo Nam Mỹ đang tràn ngập trên sân cỏ châu Âu hiện nay và có giá trị chuyển nhượng cao là nhờ được “trui rèn” trong một môi trường quá khắc nghiệt. Họ phải đối phó với những pha bạo lực và tiểu xảo của hậu vệ đối phương nên dần trở nên lì đòn hơn hẳn những đồng nghiệp châu Âu.
Còn ngã vờ ư? Đấy cũng là văn hóa. Trong hồi ký “Vượt qua giới hạn”, Luis Suarez cho biết ở Uruguay, người ta sẽ vỗ tay nếu anh kiếm được quả phạt đền từ pha té ngã. Thành ra Suarez đã tập thành phản xạ chỉ cần bị chạm nhẹ là anh lăn ra ngã. Đến khi sang châu Âu, Suarez rất ngạc nhiên là người ta không thích cách hành xử này. Thậm chí các HLV còn khuyên anh đừng nên ngã ra dễ dàng và ít tranh luận với các trọng tài.
Các đội bóng Nam Mỹ khi đá với các đại diện ở châu lục khác thì có thể phô diễn sự hoa mỹ nhờ có kỹ thuật vượt trội. Còn ngay tại Nam Mỹ này, khi trình độ kỹ thuật là ngang nhau thì đội nào khôn ngoan hơn, chơi xấu… kín hơn, tiểu xảo nhiều hơn sẽ chiếm lợi thế. Bốn năm trước, Paraguay thậm chí đã vào chung kết với thành tích không thắng một trận nào, khi kéo quân về phòng thủ, phô diễn hết mọi tiểu xảo và chờ đến loạt luân lưu may rủi.
Copa ngày nay là vậy.
