Nơi ngụ cư của cầu thủ nội
Không thể cạnh tranh với những đôi chân giá chục triệu đô đổ về từ khắp các ngõ ngách trên thế giới, các cầu thủ bản địa Anh đành tiếp tục nuôi dưỡng giấc mơ bóng đá từ các CLB nhỏ. Nếu nói về nhiệt huyết, họ không thua kém các ngôi sao Ngoại hạng, nhưng xét về năng lực, dĩ nhiên họ không thể bằng những người mà ngày nào cũng được truyền thông để mắt đến.
Điều đó cũng ảnh hưởng đến tiền vé và bản quyền của CLB nhận được. Nhưng nhịp sống bóng đá là thế, các đội bóng nhỏ không thể tự động nộp đơn phá sản vì đó là tài sản của địa phương. Richard Baxter, thư ký của CLB Merstham, một đội bóng vừa bị "kèo trên" Oxford United đánh bại đến 5-0 hôm mùng 5/11, thở dài với tờ The Guardian: "Nhiều người dân trong thị trấn này còn không biết CLB của mình ở đâu nữa kìa."
Trận đấu giữa Merstham và Oxford United, từ xa có thể thấy khán giả không có chỗ ngồi và bộ phận ghi hình phải đứng trên giàn giáo. Ảnh: The Guardian.
Đó âu cũng là điều dễ hiểu. Một SVĐ có sức chứa chỉ 1920 khán giả, thậm chí khán đài không có chỗ ngồi dĩ nhiên không thể hấp dẫn bằng những trận đấu có vạn người xem ở Ngoại hạng Anh. Nhưng suy cho cùng, đội bóng vẫn phải sống. Vì họ đại diện cho số ít NHM đã đi theo CLB từ thuở "khai thiên lập địa".
Niềm tự hào địa phương
Chiếc cúp FA vì vậy là cơ hội để các CLB nhỏ đổi đời. Đó cũng là nơi duy nhất mà niềm tự hào địa phương trỗi dậy. Vậy nên trận thua tan nát của Merstham trước Oxford United cũng không mấy quan trọng với fan ruột của đội bóng này. Điều cốt yếu là họ được thấy sự nỗ lực của con em địa phương mình trước các đối thủ sừng sỏ hơn. Và tiền vé vào sân cũng từ 15 bảng đội lên thành 50 bảng.
Cũng chia sẻ với The Guardian, ông Baxter nói rằng mình phải thuê một công ty xây dựng ở ngoài để giúp chỉnh đốn lại SVĐ do máy kéo của CLB đã hỏng. Khoản tiền 70,000 bảng, cộng thêm tiền vé được nhân 3 như lộc từ trên trời rơi xuống nên Baxter phải chuẩn bị cho trận đấu thật tốt. Mỗi khi các cầu thủ Merstham xâm nhập vòng cấm địa của Oxford, tiếng reo hò, tiếng huýt sáo, những hồi còi và trống từ các CĐV lại vang lên. Điều đó không thể thấy được ở các trận đấu ngoài khuôn khổ cúp FA.
Tiền bản quyền truyền hình mà BBC trả cho các đội sau từng vòng cúp FA. Vòng 6 (6th) tương đương với Tứ kết Ảnh: BBC.
Sống nhờ bầu sữa địa phương? Không khả dĩ nữa rồi!
Nếu chiếc bánh Ngoại hạng được chia đều cho 20 CLB của giải này, thì chiếc bánh của các CLB "Nội hạng", hay nói đúng hơn là các giải bán chuyên và không chuyên, là không có. Các giải đấu Bán chuyên ở Anh mang tiếng được sự bảo trợ của FA, nhưng muốn tồn tại phải có tiền quyên góp của CLB.
Thu nhập chênh lệch giữa cúp FA và Ngoại hạng với Arsenal. 4,2 triệu so với 93 triệu bảng. Ảnh: BBC.
Năm 2015, hai học giả bóng đá của xứ sương mù là Barlow và Forrest đã thực hiện một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Viện Kinh tế Quốc gia (National Institute Economic Review). Barlow và Forrest đã khảo sát cư dân của hai thị trấn nổi tiếng nhờ CLB bóng đá của họ là Bury and Luton. Hai vị này đã đặt một câu hỏi cho các thị dân rằng: "Bạn có chịu đóng thêm thuế và mức thuế thêm là bao nhiêu để các CLB của mình được tiếp tục thi đấu ở giải chuyên nghiệp?"
Kết quả ở Bury là trung bình 1,79 bảng/năm, trong khi ở Luton là 1,68 bảng/ năm trên mỗi đầu người. Không nhiều, và cũng không "xi-nhê" gì với các CLB. Nếu nhân con số đó với tổng dân số cùa hai thị trấn, Barlow và Forrest đã tính ra số tiền mà hai đội bóng này thu được sau khi dân địa phương quyên góp là 242.200 bảng với Bury và 275.758 bảng với Luton.
Nếu so sánh hai con số trên với 70.000 bảng tiền bản quyền truyền hình mà Merstham kiếm được chỉ trong trận đấu với Oxford United, có thể thấy ý nghĩa của tính địa phương trong bóng đá Anh ngày càng kém quan trọng.
Vậy nên, cúp FA là cơ hội "ngon" nhất, hay là duy nhất để các CLB này "kiếm ăn". Cứ qua mỗi vòng thì tiền thưởng của CLB đã được tăng lên đáng kể. Hơn nữa, đó cũng là dịp duy nhất để các CLB bán chuyên và nghiệp dư được cọ xát, nâng cao năng lực chuyên môn với các đội bóng ở các giải đấu hạng cao hơn.
Tiền thưởng của cúp FA tăng phi mã sau mỗi vòng đấu. Từ con số 0ở vòng 3 lên đến 3,5 triệu bảng 4 vòng sau đó. Ảnh: The FA.
Kết: Mối quan hệ giữa "Tình" và "Tiền"
Cái bóng "tài chính" ngày càng bao phủ nền bóng đá lâu đời nhất hành tinh. Ngay cả chiếp cúp có tuổi thọ cao nhất thế giới, cúp FA, cũng ngập ngụa trong mối quan hệ giữa "Tình" và "Tiền". Đã từ lâu, dân số của một thị trấn không còn đủ sức nuôi dưỡng CLB đại diện cho họ. Các CLB này phải nương dựa vào tiền bản quyền truyền hình và các nguồn thu khác để tồn tại.
So sánh về quy mô, cúp FA có ý nghĩa với các đội bóng nhỏ không hề thua kém Champions League với các đội bóng lớn. Không được thi đấu ở cúp FA thì thì lượng fan sẽ ít đi và đồng thời mất cả miếng bánh truyền hình. Không có "điều kiện" thì không thể nâng cấp cầu thủ, ban huấn luyện và mãi lẹt đẹt ở hạng thấp. Đó là mối quan hệ cộng sinh đầy chông gai mà không thể tách rời của bóng đá hiện đại ngày nay.
Xuất hiện ở Wembley cuối mùa là giấc mơ của các đội bóng nhỏ ở Anh:
