Bóng đá trẻ Việt Nam có thực sự hơn Thái Lan? Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi đã liên hệ với cựu HLV Steve Darby, từng có nhiều năm gắn bó và cầm quân ở đội tuyển U23 của Thái Lan. Chiến lược gia người Anh cho biết: "Bóng đá chuyển động theo chu kỳ nhất định".
"Ở mỗi thời điểm, người ta lại thấy những cường quốc đổi ngôi về công tác đào tạo trẻ".
Bóng đá trẻ Thái Lan được đầu tư rất bài bản.
Việt Nam đừng vội tự mãn đã qua mặt Thái Lan
Chiến lược gia người Anh lấy ví dụ nước Pháp từng được xem như chiếc nôi sản sinh những "viên ngọc thô" cho làng bóng đá thế giới. Sau đó, nước Đức trở thành quốc gia số 1 trong khâu đào tạo trẻ, rồi sau này nước Anh kế cận.
Nhìn sang Đông Nam Á, Thái Lan từng đi đầu trong bóng đá trẻ, nhưng giờ Việt Nam giờ đang trỗi dậy mạnh mẽ.
"Vấn đề ở đây không phải bóng đá trẻ của Việt Nam tốt hơn Thái Lan hay thế nào. Điều quan trọng là bóng đá Việt Nam đang tiến bộ qua từng năm. Các bạn đừng lo lắng hay so sánh với những quốc gia khác về đào tạo trẻ, hãy nhìn vào những gì đang xảy ra trong làng bóng đá chính mình và tìm cách phát triển", ông Darby nói.
"Có như vậy, bóng đá Việt Nam mới qua mặt được Thái Lan", cựu HLV tuyển nữ Việt Nam giành huy chương vàng SEA Games 2001 nhấn mạnh.
Trong thời gian làm việc ở Thái Lan từ năm 2008 tới 2011, ông Darby cho biết Liên đoàn bóng đá nước này (FAT) có rất ít sự đầu tư cho bóng đá trẻ. Những học viện giàu có hay nghèo nàn phát triển ra sao phụ thuộc vào nguồn tài chính của CLB chủ quản.
Một thập niên trước, Chonburi FC sở hữu hệ thống đào tạo trẻ tốt bậc nhất Thái Lan. Họ có chiến lược và tầm nhìn dài hạn. Những tuyển trạch viên đi khắp mọi nơi để tìm những nhân tố tiềm năng, sau đó đưa về học viện đào tạo.
Chonburi FC cũng kết hợp với các trường học và cử HLV tới đây tham gia huấn luyện bóng đá cho các cầu thủ nhí. Kế hoạch này thu về nhiều kết quả ấn tượng.
Cũng theo ông Darby, điểm khác biệt lớn nhất giữa đào tạo trẻ Thái Lan và Việt Nam nằm ở số lượng và quy mô các học viện bóng đá.
Từ một thập niên trước, xứ sở chùa Vàng đã xuất hiện nhiều lò đào tạo chất lượng và hiện đại thuộc quyền quản lý của Buriram United, Muongthong United, Suphanburi và Chonburi. Nhưng khi ấy, FAT chưa thực sự đầu tư nghiêm túc vào công tác đào tạo trẻ.
Tuyển Thái Lan vừa thất bại ở AFF Cup 2018.
Còn với Việt Nam, ông Darby toàn nghe đến học viện HAGL ở Pleiku và PVF, nơi có chiến lược gia nổi tiếng Philippe Troussier tham gia xây dựng mô hình đào tạo phát triển bóng đá. Như vậy, dễ nhận thấy Việt Nam đã bị Thái Lan bỏ xa về số lượng các học viện trong đào tạo trẻ.
Nước bạn không hề "xây nhà từ nóc". Dù FAT chưa quyết liệt chú trọng vào bóng đá trẻ hơn một thập niên trước, tuy nhiên những CLB đã tự ý thức, theo đó vận động một cách độc lập để sản sinh ra những cầu thủ tài năng.
Nốt trầm của bóng đá Thái Lan
Thái Lan từng được xem là một trong những hình mẫu phát triển bóng đá của khu vực Đông Nam Á. Họ có một giải đấu tuyệt vời (Thai League), những đội tuyển mạnh, các tài năng chơi cho các CLB lớn ở châu Á.
Mọi thứ diễn ra theo đúng kỳ vọng của các nhà làm bóng đá nước này tới khi những thất bại liên tiếp gần đây khiến CĐV rơi vào trạng thái choáng tạm thời. Trên trang Fox Sports Asia, cây viết người Teerapatra Rundhasevi miêu tả 2018 như một năm "tồi tệ" về mặt thành tích của bóng đá trẻ Thái Lan.
Đội tuyển quốc gia Thái Lan thất bại ở AFF Cup 2018 rồi Asian Cup 2019. Sau đó, các đội U16, U19 và U23 cũng liên tiếp thua tại giải U23 châu Á hay Đông Nam Á. Mới đây, đội U22 Thái Lan gục ngã trước Indonesia ở trận chung kết giải Đông Nam Á trên đất Campuchia.
Supachai Chaided là gương mặt triển vọng của bóng đá Thái Lan.
Nhưng với một nền bóng đá, thành tích ở các giải trẻ không phải tất cả. Nhà báo Teerapatra Rundhasevi tin 2018 vẫn là một năm hứa hẹn với người Thái bởi sự xuất hiện của những tài năng hứa hẹn. Chân sút Supachai Chaided là một cái tên điển hình.
Ở tuổi 20, anh chỉ mới được gọi lên tuyển vào tháng 10/2018, nhưng nhanh chóng trở thành trụ cột và là niềm hy vọng mới của bóng đá Thái Lan vào thời điểm hiện tại.
Ngoài Supachai, người Thái còn có Supachok Sarachat - tiền vệ 20 tuổi khác của Buriram đã ghi bàn vào lưới nhà vô địch Hàn Quốc Jeonbuk Hyundai ở AFC Champions League. Bên cạnh đó, thần đồng Suphanat Mueanta là một trường hợp đáng chú ý khác.
Ở tuổi 15, 9 tháng và 20 ngày, Suphanat từng trở thành cầu thủ trẻ nhất ghi bàn cho Buriram ở giải VĐQG Thái Lan. Việc Suphanat Mueanta được triệu tập lên đội U23 Thái Lan dự vòng loại AFC Cup 2020 không khiến nhiều chuyên gia bóng đá Thái Lan bất ngờ, dù chỉ mới năm ngoái cầu thủ này còn chơi cho đội U16 và U19 Thái Lan.
Màn trình diễn của một thế hệ cầu thủ trẻ mới sau những Chanathip Songkrasin hay Dangda cho thấy tiềm năng to lớn của bóng đá trẻ Thái Lan. Đừng quên là ngay sau Asian Cup 2019, Thái Lan xuất khẩu tiếp một cầu thủ sang J.League 1. Đó là tiền vệ Thitipan Puangchan.
Bóng đá trẻ Thái Lan được đầu tư rất tốt
Với bóng đá Thái Lan, HLV Steve Darby thật sự cảm thấy ấn tượng. "Bóng đá Thái Lan vẫn đang phát triển đúng hướng công tác đào tạo trẻ", vị HLV người Anh nói với Zing.vn.
"Khi tôi còn làm việc ở Thái Lan, họ khiến tôi ấn tượng rất nhiều. Các học viện bóng đá trẻ của các CLB như Buriram hay Chonburi có nhiều tài năng xuất sắc”, HLV Darby cho biết. Cả Supachai, Supachok và Suphanat Mueanta đều xuất phát từ lò đào tạo trẻ của Buriram.
“Họ có sự liên kết chặt chẽ với bóng đá học đường. Những đứa trẻ nghèo khó ở các vùng quê nhưng có tố chất được hỗ trợ tối đa", chuyên gia người Anh nhắc lại về những ấn tượng khi làm việc tại Thái Lan.
Đội Buriram United có hệ thống đào tạo trẻ rất tốt.
HLV Darby tin bóng đá trẻ Thái Lan "vẫn ở một đẳng cấp khác" so với khu vực. Các cầu thủ trẻ càng lúc càng được nâng cao về kỹ thuật lẫn thể hình. Đó là điều đã giúp những Chanathip hay Thitipan Puangchan thi đấu ấn tượng ở Nhật Bản.
“Khi tôi còn làm HLV tuyển U23 Thái Lan, các cầu thủ ở hàng phòng ngự đều cao trên 1,8 m”, chuyên gia bóng đá xứ sương mù chia sẻ về khía cạnh thể hình và thể chất, một điểm quan trọng trong công tác phát triển bóng đá trẻ.
Các cơ sở vật chất hết sức hiện đại, và mức độ tập trung cho bóng đá trẻ của Thái Lan luôn được ưu tiên. Một điểm ấn tượng khác của bóng đá trẻ Thái Lan, nói như lời HLV Darby, đó là việc tập trung phát triển cách chơi bóng của cầu thủ khi còn trẻ, thay vì đặt nặng vấn đề thành tích.
Đó là xu thế của các nền bóng đá lớn trên thế giới, và rõ ràng, Việt Nam có thể học hỏi nhiều từ người Thái.
Có một vấn đề luôn luôn xảy ra với các cầu thủ trẻ, đó là cán cân chênh lệch giữa việc học văn hóa và học chuyên môn bóng đá. Để có thể phát triển hài hòa nhân cách và trở thành cầu thủ giỏi là điều không dễ. HLV Darby cho biết đào tạo chuyên môn cho cầu thủ trẻ là một chuyện, nhưng giúp họ nên người là một câu chuyện khó khăn khác.
Vấn đề này được các nhà làm bóng đá Thái Lan hết sức chú trọng. Đó có lẽ là lý do nếu xét về mức độ "lành", cầu thủ Thái ít scandal hơn hẳn các quốc gia láng giềng như Indonesia, Malaysia hay thậm chí là Việt Nam.
Sự kết hợp hoàn hảo với bóng đá học đường
Một nhà báo của Siam Sports (Thái Lan) kể với chúng tôi rằng, cách làm bóng đá của các CLB Thái Lan là gắn chặt tuyển chọn, đào tạo cầu thủ với các trường phổ thông trên toàn quốc.
Muangthong United là một ví dụ. Họ có học viện hoành tráng, các đội trẻ và dự bị theo mô hình các CLB châu Âu. Hàng ngày, gã khổng lồ bóng đá Thái Lan vẫn thường xuyên tìm kiếm các cầu thủ nhí ở trường học.
“Sứ mệnh của chúng tôi là giúp đào tạo ra những cầu thủ hàng đầu cho bóng đá Thái Lan và CLB Muangthong United”, phát ngôn viên học viện cho biết.
Các cậu bé từ 76 tỉnh thành ở Thái Lan, với độ tuổi từ 11 đến 18 tuổi đều có cơ hội thử sức và góp mặt ở học viện. Có tới 5 đội trẻ của Muangthong United từ U11 đến U18 thi đấu quanh năm, một mô hình theo đúng chuẩn Arsenal, Manchester United hay Barcelona...
Không chỉ dừng lại ở việc đào tạo cầu thủ theo kiểu “gà nòi”, tức đưa họ vào các học viện từ khi còn bé, bóng đá Thái Lan còn sử dụng hiệu quả các chiến lược phát triển bóng đá học đường.
Assumption College là trường trung học lâu đời thứ ba ở Thái Lan. Ngôi trường tọa lạc ở thủ đô Bangkok đã sản sinh ra những cái tên như Teerasil Dangda hay Theeratorn Bunmathan,... và nhiều tuyển thủ Thái Lan khác.
Tương tự Muangthong United, Buriram United - CLB của tiền vệ Lương Xuân Trường - cũng là một cái tên khác làm tốt việc đào tạo và sử dụng cầu thủ trẻ gắn liền với bóng đá học đường.
Nói như lời HLV Darby, không phải ngẫu nhiên mà chỉ trong một trận đấu với nhà vô địch Hàn Quốc Jeonbuk Hyundai ở AFC Champions League, Ban lãnh đạo Buriram đã cho trình làng thần đồng 16 tuổi Suphanat Mueanta. Trong khi đó, hai cầu thủ U23 của bóng đá Thái Lan, Supachai và Supachok cũng đóng vai trò quan trọng.
Giống như Nhật Bản, bóng đá học đường đã được người Thái phát triển một cách hiệu quả và đúng đắn.
