Các học trò trẻ trung của huấn luyện viên Gareth Southgate đã không được đánh giá cao trước khi đến với nước Nga, và thực tế cũng cho thấy họ không phải đội chơi ấn tượng nhất tại giải, bất chấp chiến thắng 6-1 trước đội tuyển Panama ở bảng G.

Thực tế là vậy, nhưng cái cách mà đội bóng này thể hiện lại tươi mới hơn rất nhiều so với những đội hình đại diện cho xứ sương mù trong quá khứ. Bởi nếu nhìn lại khoảng gần 2 thập kỷ trước cho đến giai đoạn thất bại ở vòng loại Euro 2008, đội tuyển Anh luôn sở hữu những cá nhân nổi bật không kém gì các đội bóng mạnh nhất thế giới, nhưng họ cuối cùng vẫn phải nhận một kết quả giống nhau, đó là thất bại bạc nhược.

Hãy tạm bỏ qua những con người ở hàng tấn công, chúng ta cùng nhau nhìn đến vài cầu thủ ở hàng thủ của đội tuyển này sau nhiều năm. Trước đó, cả thế giới đều biết đến Tam Sư với sự xuất hiện của bộ đôi trung vệ nổi tiếng là Rio Ferdinand và John Terry - nhưng nếu họ xuất sắc ở Manchester United và Chelsea bao nhiêu thì lại tệ hại bấy nhiêu ở trên tuyển.

Thực tế cũng cho thấy đẳng cấp của John Stones và Harry Maguire chưa bao giờ so bì được với hai người đàn anh. Nhưng cái mà các học trò của ông Southgate có được lại là 'tư duy chiến thuật' mới-độc-lạ. Để tìm hiểu sâu hơn về 3 yếu tố này, chúng ta hãy phân tích kỹ họ ở World Cup năm nay.

Thứ nhất, tư duy chiến thuật mới ở đây là chưa bao giờ chúng ta thấy được các cầu thủ Anh treo bóng vào vòng cấm mà đích đến của nó là tiền đạo chủ lực (ở đây là Harry Kane), tất nhiên là trừ những tình huống phản công nhanh. Từ những tình huống bóng chết như phạt góc, phạt trực tiếp cự ly xa, hay mỗi khi tuyển Anh cần tìm bàn thắng - đích đến của trái bóng trên không luôn luôn là Maguire hoặc Stones.

Thêm nữa, đó là những quả treo bóng của họ không thường có điểm rơi ở khoảng giữa khung thành, vì hai trung vệ này thường tách ra xa khỏi cầu môn để trở thành điểm trung chuyển bóng đến với bất cứ cá nhân nào ở khu vực bên trong. Điều đó sẽ giúp Tam Sư có nhiều sự lựa chọn hơn ở tình huống đó.

Thứ hai, khi nói đến khía cạnh 'độc đáo' của tư duy chiến thuật này, chúng ta cần để ý kỹ hơn ở các tình huống phối hợp đá phạt góc của họ. Thông thường, ở các đội bóng khác, những cầu thủ tham gia pha phạt góc trong vòng cấm sẽ đứng ở nhiều vị trí khác nhau, nhưng đội tuyển Anh lại không như vậy...

Họ luôn luôn đứng thành tập hợp 'một hàng dọc hoặc ngang', và khi quả bóng được di chuyển từ điểm cột cờ, những cầu thủ này sẽ toả ra các hướng khác nhau (theo quy định chiến thuật của Southgate). Điều này sẽ khiến các cầu thủ đối phương bối rối khi theo kèm, và hệ quả là rất nhiều lần Tam Sư được hưởng lợi từ những tình huống họ bị phạm lỗi trong vòng cấm.

Cuối cùng, tư duy 'lạ' ở đây là cách bố trí nhân sự ở tuyến phòng ngự của Southgate, khi ông xếp một hậu vệ phải chưa bao giờ chơi ở vị trí trung vệ như Kyle Walker bên cạnh 2 gã khổng lồ Maguire và Stones. Thực tế cũng cho thấy anh chàng 28 tuổi này có vai trò rất khác so với các đồng đội ở vị trí trung vệ.

Nếu như Stones và Maguire được phép lên tham gia tấn công ở những tình huống cố định, thì cá nhân 'người đi bộ' lại là một con bài quan trọng trong việc chống phản công với tốc độ của mình. Anh đang gợi nhớ lại hình ảnh của Azpilicueta trong màu áo Chelsea mùa giải 2016/17.

Thêm nữa, trong tay chiến lược gia 48 tuổi có Gary Cahill và Phil Jones, 2 người được đánh giá cao hơn Walker ở các kỹ năng cho cầu thủ phòng ngự trung tâm, tuy nhiên ông vẫn mạnh dạn để ngôi sao của Manchester City chơi ở vị trí này - đó có thể là một phát kiến ở trong cách sử dụng sơ đồ 3 trung vệ của Southgate.

Bàn thắng mở tỉ số của Maguire vào lưới của đội bóng Bắc Âu quả thật không phải sự ngẫu nhiên hay may mắn, đó là một nét độc đáo trong cách bố trí chiến thuật của vị chiến lược gia non kinh nghiệm này. Vì lẽ đó, nếu chúng ta tôn vinh Stones và Maguire một thì cũng cần khen ngợi tư duy chiến thuật mới-độc-lạ của HLV Southgate gấp mười lần như vậy.