Anh Huỳnh Trí Thiện, nghiên cứu sinh ngành Quản lý thể thao tại Thái Lan đã dành cho chúng tôi cuộc trao đổi lý giải vì sao bóng đá quốc gia này phát triển mạnh mẽ những năm qua.
* Bóng đá Thái Lan từng trải qua một cuộc khủng hoảng trầm trọng về thành tích và niềm tin, nhưng họ đã vượt qua được giai đoạn khó khăn đó để lên đến đỉnh cao khu vực, vươn mình mạnh mẽ ra đấu trường châu lục. Theo anh, nguyên nhân chính vì đâu?
- Đoàn kết và tinh thần dân tộc là nguyên nhân chính để bóng đá Thái Lan vượt qua được khủng hoảng trong những năm trước đây. Thái Lan chưa bao giờ thiếu những cầu thủ chất lượng cao, thậm chí có những cầu thủ đẳng cấp châu Á như Datsakorn Thonglao (thi đấu cho FC Kaiserslautern), Teerasil Dangda (thử việc tại Manchester City, Atletico Madrid và thi đấu cho UD Almeria), Teeratep Winothai (tập luyện tại đội trẻ Crystal Palace và Everton) nhưng vẫn chưa đạt thành công như ý nếu HLV ngoại tạo được tinh thần đồng đội trong đội tuyển.
Đến khi đội tuyển Thái Lan và đội tuyển U23 bị khủng hoảng trầm trọng từ giai đoạn 2007–2012 khi không thể giành bất cứ chức vô địch khu vực nào, thậm chí còn bị loại từ vòng đấu bảng thì LĐBĐ Thái Lan bắt buộc phải thay đổi. Đặt niềm tin vào Kiatisak Senamuang, ngôi sao thuộc “Dream team Thái Lan” và có kinh nghiệm thi đấu quốc tế tốt, LĐBĐ Thái Lan đã bắt đầu lại từ một thế hệ mới theo tiêu chí không có ngôi sao trong đội hình.
Khi cùng đội U23 Thái Lan giành lại chức vô địch SEA Games 2013 tại Myanmar sau 2 kỳ bị loại ngay từ vòng bảng, Kiatisak Senamuang được đặt trọng trách quản lý đội tuyển quốc gia, đội Olympic cũng như U23 quốc gia. Điều quan trọng là Kiatisak được toàn quyền quyết định đội hình thi đấu. LĐBĐ Thái Lan đóng vai trò quản lý và tìm tài trợ cho đội tuyển để có những nguồn lực tốt nhất. Ngoài ra, việc chọn lựa lối chơi kỹ thuật, phối hợp nhóm nhỏ và tốc độ cao, phù hợp với thể hình của người Thái cũng là lý do tạo ra thành công của đội tuyển trong thời điểm hiện tại.
* Việt Nam luôn lấy bóng đá Thái Lan ra làm thước đo để so sánh, còn Thái Lan nghĩ gì về bóng đá Việt Nam, đặc biệt sau khi Thái Lan hai lần đánh bại ĐTVN tại vòng loại World Cup 2018?
- Trong các cuộc phỏng vấn Chủ tịch LĐBĐ Thái Lan Worawi Makudi hay HLV Kiatisak, người Thái vẫn luôn dành sự tôn trọng nhất định đối với đội tuyển Việt Nam. Tuy nhiên, có vẻ đó chỉ là những lời ngoại giao trong bóng đá. Muốn biết rõ nhất thì hãy nhìn vào thành tích đối đầu giữa hai đội tuyển trong 25 năm Việt Nam hội nhập quốc tế. Mặc dù vậy, đội tuyển Việt Nam vẫn được xem như là một trong 4 đội tuyển có thành tích thi đấu tại khu vực Đông Nam Á khá ổn định. Nhưng nếu để người Thái “e dè” thật sự thì đội tuyển Việt Nam phải làm nhiều việc.
* Kiatisak từng là một HLV thất bại nhưng hiện tại anh là người dẫn đường cho bóng đá Thái Lan. Phải chăng, Kiatisak có tài thật hay nhờ định hướng đúng đắn, hỗ trợ hết mình về chuyên môn từ Liên đoàn bóng đá Thái Lan?
- Kiatisak vẫn thẳng thắn nói về những thất bại của mình trong công tác huấn luyện ở thời điểm mới nghỉ thi đấu. Có nhiều nguyên nhân đưa ra, kinh nghiệm là một trong những lý do. Nhưng nếu nhìn vào thành công của Kiatisak ở thời điểm hiện tại thì cho thấy rằng trước đây anh phải huấn luyện những cầu thủ không phù hợp với triết lý của mình nên gặp nhiều khó khăn.
Với đội tuyển hiện tại, Kiatisak đã làm việc với các học trò của mình từ lúc ở độ tuổi 19-20, và chỉ là những cầu thủ tiềm năng ở câu lạc bộ. Đó là thách thức nhưng cũng là cơ hội để “Zico Thái” áp dụng triết lý bóng đá dùng “lối chơi kỹ thuật, phối hợp nhóm nhỏ và tốc độ cao” của mình.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận vai trò của LĐBĐ Thái Lan và cả những trợ lý của Kiatisak. Đối với LĐBĐ Thái Lan, họ quá cao tay trong việc vận động tài trợ, do đó các cầu thủ khi lên tuyển và đạt thành tích tốt sẽ nhận được các nguồn hỗ trợ có giá trị cao.
Lối chơi kỹ thuật của các CLB bóng đá hàng đầu Thái Lan cũng hỗ trợ nhiều cho đội tuyển. Việc áp dụng khoa học kỹ thuật thể thao cũng là điểm mạnh của BHL đội tuyển Thái Lan, với thành phần khoảng 10 người hỗ trợ cho HLV trưởng.
* Xem qua các đội tuyển Thái Lan, U23 hay thấp hơn là U19 lối chơi của họ rất đồng bộ, các cầu thủ được gò theo một phong cách, nhờ đó bóng đá Thái Lan luôn có sự tịnh tiến. Thái Lan thực hiện điều này bằng cách nào, mất bao lâu?
- Trải qua một giai đoạn khủng hoảng khi đặt niềm tin vào HLV ngoại cũng như những triết lý không phù hợp với bóng đá Thái Lan nên người Thái hiểu mình cần xây dựng lối chơi như thế nào là hiệu quả. Đó cũng là quy luật phát triển của bóng đá chuyên nghiệp tại các nước đang phát triển như Thái Lan. Giai đoạn đầu, các CLB trong nước sử dụng các ngoại binh đến từ các nước châu Phi với lợi thế sức càn lướt tốt, giá cả hợp lý; sau đó, các CLB có khả năng tiếp tục hướng đến các ngoại binh có lối chơi kỹ thuật, nhưng lương bổng phải cao hơn.
Hiện nay, tại Thai Premier League, đa số các đội bóng hàng đầu đều sử dụng các ngoại binh có lối chơi kỹ thuật đến từ các nước châu Mỹ La tinh, châu Âu, hay châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản,… nên cũng là những bài học thực tiễn để các cầu thủ trẻ Thái Lan học hỏi theo. Chất lượng sân thi đấu và sân tập tốt cũng giúp cho lối chơi kỹ thuật của các CLB và đội tuyển quốc gia phát huy hiệu quả.
* Phải chăng, Thái Lan xây dựng một phong cách chơi cụ thể, phù hợp với cầu thủ của họ rồi mới chọn HLV phù hợp?
- Lối chơi kỹ thuật, phối hợp nhóm nhỏ và tốc độ cao đã định hình từ lâu ở bóng đá Thái Lan. Đến giai đoạn hiện nay, Kiatisak mới nâng tầm lối chơi này thành “Thai tik tok” và đạt được những thành công như hiện nay.Trước khi nắm đội tuyển U23 quốc gia và đội tuyển quốc gia, Kiatisak cũng đã trải nghiệm nhiều thất bại khi huấn luyện tại CLB ở Thái Lan và Việt Nam. Đó cũng là một trải nghiệm “đáng giá” cho Kiatisak và có lẽ anh cũng nhận được nhiều lời góp ý trong giai đoạn này.
* Theo anh môi trường để HLV làm việc tại Thái Lan và Việt Nam có gì khác nhau?
- Cả hai nước Việt Nam và Thái Lan đều đang là nền bóng đá hướng đến chuyên nghiệp, vấn đề là mỗi nước đã giải quyết được bao nhiêu phần trăm tiêu chuẩn chuyên nghiệp. Nếu xét về cá nhân từng cầu thủ thì không có nhiều khác biệt lớn giữa hai đội tuyển. Nhưng khi tập hợp lại thành một đội, Thái Lan vận hành tốt hơn Việt Nam.
Cũng không thể phủ nhận được kinh tế góp phần quan trọng để phát triển bóng đá. Trong 8 năm cải tổ, LĐBĐ Thái Lan đã mang về khoảng 6.500 tỷ đồng cho bóng đá Thái Lan nên đội tuyển Thái Lan cũng được đầu tư toàn diện. Nhờ đó, HLV Kiatisak được LĐBĐ Thái Lan hỗ trợ tốt hơn so với người đồng nhiệm ở Việt Nam.
* Anh đánh giá như thế nào nếu HLV Miura không được VFF ký tiếp hợp đồng?
- Một cách công tâm mà nói thì Miura đã mang đến một số thành công cho bóng đá Việt Nam, chỉ có thiếu chức vô địch khu vực. Tuy nhiên, tính ổn định của các đội bóng do ông dẫn dắt chưa có. Như đội Thái Lan đã chọn được đội trưởng Chanathip Songkrasin cho đội U23 đi dự VCK U23 AFC Cup ngay từ thời điểm mới tập trung tập huấn, còn Việt Nam thì vào giải mới xác định được mặc dù thời gian tập huấn như nhau.
Nhưng quan trọng nhất là nếu thay Miura, hay nói cách khác là không gia hạn hợp đồng, thì LĐBĐ Việt Nam dùng tiêu chí gì để chọn ra HLV mới cho đội tuyển cũng như các trợ lý đóng góp và hỗ trợ cho HLV trưởng đến mức độ nào. Rồi, lối chơi của các CLB có cầu thủ nòng cốt cho đội tuyển có tương đồng lối chơi hay không? Hay là mỗi nơi một phong cách. Rồi công tác đào tạo trẻ ở các CLB đạt chất lượng như thế nào hay chỉ là có để đối phó với quy chế bóng đá chuyên nghiệp. Đó mới là vấn đề gốc rễ!
* Đặt trường hợp Kiatisak thay HLV Miura dẫn dắt ĐTVN, anh nghĩ anh ấy có thành công?
- Từng trả lời rằng Kiatisak rất thích thời điểm anh thi đấu cho CLB Hoàng Anh Gia Lai. Người hâm mộ Việt Nam cũng rất tuyệt vời! Nhưng nếu LĐBĐ Việt Nam có lời mời chính thức với “Sắc” ở vị trí HLV trưởng đội tuyển Việt Nam thì anh cũng sẽ quan tâm đến những vấn đề như trên đã trao đổi. Nên nhớ, Kiatisak quá hiểu về bóng đá Việt Nam nên anh có nhiều thông tin để đưa ra quyết định. Nếu đáp ứng được những điều kiện như trên, Kiatisak sẽ thành công ở đội tuyển Việt Nam với kinh nghiệm và vốn tiếng Việt của mình.
