Bóng ngắn có là lựa chọn duy nhất của bóng đá Việt?

Hãy nhìn lại trận thắng đậm đà trước Campuchia vừa qua, trong 5 bàn thắng đó, có bao nhiêu bàn là kết quả của một pha phối hợp nhóm bằng bóng ngắn? Có lẽ chỉ có bàn của Công Phượng là rõ nét nhất mà thôi, và nếu “châm chước” hơn một chút, thì bàn thắng của Mạc Hồng Quân cũng có thể xem là một pha phối hợp đủ tốt.

Nhưng như vậy vẫn là ít, và thực ra cả hai bàn thắng này cũng đến vào lúc hàng thủ Campuchia đã đi xuống rất nhiều cả về thể lực lẫn tinh thần. Đội bạn đã không còn giữ được sự tập trung như trước nữa. Nhớ lại trước thời điểm ghi bàn, Công Phượng cũng đã có ít nhất 2 tình huống đối diện thủ môn và anh đều không thành công. Có thể Phượng chỉ thiếu may mắn, nhưng cũng có thể giải thích rằng sự áp sát quyết liệt của hậu vệ và thủ môn đội bạn, cộng với áp lực lúc đó quá lớn khiến anh không thể ghi bàn.

Tất nhiên, không thể phủ nhận Việt Nam đã chơi một trận hay, dồn ép liên tục mới khiến đối phương vỡ trận. Tuy nhiên nếu gặp đối thủ cứng cựa hơn, liệu chúng ta có kiểm soát được họ không, và nếu trong một trận đấu sống còn, áp lực tinh thần đè nặng, lại gặp hàng thủ già dơ mà cứ đá như vậy, liệu các tiền đạo của chúng ta phải mất bao nhiêu cơ hội mới có thể chuyển hóa thành bàn thắng?

Từ trước đến nay, người Việt gần như mặc định rằng các cầu thủ Việt Nam là những người có sở trường khéo léo, nhanh nhẹn, có kỹ thuật. Điều này có đúng hay không? Quả thực nếu cầu thủ của chúng ta đều sở hữu tố chất như vậy thì có lẽ ở bộ môn Futsal, Việt Nam đã sớm trở thành một thế lực ở châu Á, chứ không chỉ mới ở mức xích lại gần Futsal khu vực như hiện giờ.

Đúng là thi thoảng Việt Nam sẽ xuất hiện những "nghệ sĩ sân cỏ”, nhưng họ là những trường hợp đặc biệt chứ không thể đại diện cho toàn bộ nền bóng đá. Cầu thủ Việt có có chút lắt léo, có chút tinh quái, nhưng cũng chỉ dừng ở mức độ trung bình khá chứ chưa thể xưng hùng xưng bá với ai.

Ngày trước chọn bóng ngắn cơ bản là vì cầu thủ khi đó không có đủ thể hình cũng như thể lực để chơi bóng dài đơn giản theo kiểu lật cánh đánh đầu, chứ không phải vì chúng ta đặc biệt giỏi trong phối hợp bóng ngắn, cũng không quá nổi trội trong việc phô diễn kỹ thuật. Chúng ta rơi vào tình thế không có sự lựa chọn nào khả dĩ hơn. Nhưng rồi dần dà, phương án buộc phải lựa chọn đó lại được mang danh là phù hợp, là chuẩn mực để bóng đá Việt hướng tới.

Sự “ngộ nhận” về khả năng của cầu thủ Việt đã khiến nhiều người liên tục “xua đuổi” những ý tưởng về lối chơi bóng dài mỗi khi nói về các cấp độ đội tuyển, bất chấp một thực tế rằng thể hình cầu thủ trong vòng 10 năm trở lại đây đã có những thay đổi đáng kể. Những cầu thủ cao khoảng 1m8 đã không còn là của hiếm và càng về các lứa trẻ thì chiều cao lại càng được cải thiện hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, chặng đường chục năm chuyên nghiệp của V-League không hề chỉ có bạo lực và tiêu cực, khi nó cũng bắt đầu tạo ra những nét riêng góp phần định hình lối chơi cho các cầu thủ Việt.

Người ta thường cho rằng V-League chỉ có bài nhồi bóng bổng cho “Tây”, nhưng “Tây” cũng chỉ là người kết thúc pha bóng, còn phát động thì vẫn là người Việt. Vậy nên, không ngạc nhiên khi V-League đã tạo nên khá nhiều những chân chuyền có chất lượng, đủ trình độ để rót bóng một chuẩn xác cho tiền đạo cắm ghi bàn.

Đinh Thanh Trung đã chứng minh điều đó ngay trong trận đấu với Campuchia. Hai pha kiến tạo của anh cho Văn Quyết và Anh Đức ghi bàn, nhìn thì không thể đẹp bằng những pha phối hợp đan bóng chóng mặt của một nhóm 2, 3 cầu thủ, cũng không “đã” bằng một màn solo hoa mỹ, nhưng nó hiệu quả, nhanh gọn và có thể phá vỡ bế tắc hay định đoạt trận đấu mà chỉ cần một chân chuyền đủ tốt, cộng với một tiền đạo có thể hình, giỏi không chiến hoặc có cảm quan vị trí tốt.

Những bàn thắng kiểu như vậy xuất hiện khá nhiều ở V-League, nhưng vì chủ yếu do ngoại binh ghi bàn, nên cuối cùng nó không được đoái hoài tới và càng khó để người ta nhìn nhận rằng nó mới thực sự phù hợp với nền tảng trình độ, tư duy chơi bóng của đại bộ phận cầu thủ Việt hiện giờ.

Như đã nói ở trên, khi xã hội ngày càng phát triển thì cái lý do cầu thủ Việt yếu thể hình, thể lực nên không phù hợp lối chơi này, chỉ phù hợp lối chơi khác đã dần trở nên lạc hậu. Những điểm yếu này sẽ sớm được khắc phục khi khoa học thể thao ngày càng được chú trọng.

Do đó có lẽ đã đến lúc những người có trách nhiệm với bóng đá nước nhà cần phải xem xét lại hướng đi của nền bóng đá, để quyết định lối chơi nào phù hợp với tình hình thực tại, và cũng suy xét xem có nên theo đuổi một lối chơi mà suốt nhiều năm qua chúng ta mất nhiều hơn được, thua nhiều hơn thắng nhưng vẫn cố “đâm lao thì phải theo lao” hay không?

(Bạn đọc: Phan Huỳnh Tuấn)