Dấu ấn Barca: Từ Catalunya ra toàn thế giới

Bất cứ nơi đâu trên thế giới rộng lớn này, dù là chốn tối tăm của những khu ổ chuột, hay những thành phố nguy nga tráng lệ, ta vẫn sẽ luôn cảm nhận được hình bóng, tinh thần Barcelona đến từ niềm tin và ánh mắt của mỗi người yêu đội bóng mang hai sắc màu Đỏ - Lam.

Từ đấu trường khắc nghiệt bậc nhất của bóng đá Premier League, hay tiền tài và danh vọng của Champions League, những trường học trên khắp xứ sở cờ hoa, kể cả những câu lạc bộ lắm tiền nhiều của Trung Quốc; đến những giải đấu nhỏ lẻ, ít ai để ý của lục địa Đen; phủ khắp toàn cầu và mọi cấp độ của bóng đá, đều có hơi thở và sự cuốn hút quá khó cưỡng lại của Barcelona.

Và tình yêu vô bờ ấy đều đến chỉ vì một lý do. Cả hành tinh này, cụm từ ‘Barcelona’, đến ý tưởng và lối chơi ‘Barcelona’ đều đã xuất hiện trong cả thập kỷ qua không chỉ bởi những thành công vang dội mà còn là vẻ hào hoa. Nhiều CLB lớn nhỏ đã cố gắng đào tạo cũng như mua về những đôi chân ma thuật để trên hết là thắp lên niềm hy vọng cho những dự án dài hơi của họ trong tương lai.

Pep Guardiola, nhà tiên phong và là sản phẩm ưu tú của ‘nền tư tưởng Barcelona’ đã từng so sánh nơi ông từng thi đấu và làm công tác huấn luyện rằng: “Thánh Johan Cruyff đã vẽ nên căn nhà nguyện [triết lý bóng đá của FC Barcelona]. Các huấn luyện viên kế nhiệm chỉ đơn giản là phục hồi và phát triển cho thêm phần lộng lẫy.”

Một khi bạn xây dựng được cho riêng bạn một triết lý bóng đá riêng, hãy tôn thờ và theo đuổi nó như một Tôn giáo, có giáo đoàn, có giáo lý, … và hãy lan rộng triết lý, tôn giáo đó ra khắp thế giới như 12 vị thánh Tông đồ đã loan báo Tin mừng thời cổ đại.

Albert Benaiges đã tạo nên sự nghiệp của chính mình với vai trò như một đại sứ của FC Barcelona, từng làm việc tại Dubai và Mexico trước khi dừng chân ở Cibao, Cộng hòa Dominica. Sau những thành công nơi đây, ông tự hào nói: “Chúng tôi là nhà vô địch của cả vùng Caribe”.

Bất cứ nơi nào ông đến, những lời nguyện xin đều được chấp nhận và được thực thi.

“Tất cả đều muốn chơi một thứ bóng đá đẹp và giành chiến thắng. Đó chính là thương hiệu và triết lý của Barcelona”, Albert chia sẻ.

“Thế nhưng không phải ở đâu cũng có thể đạt đến trình độ đào tạo tốt như mong đợi. Chivas - một đội bóng ở Mexico lại có chất lượng cao hơn Al Wasl ở Dubai.” Nguyên tắc làm việc của Albert là không tạo ra những đội bóng chỉ biết chơi thực dụng hay bắt chước một cách hời hợt, không có mục đích cụ thể. Thay vào đó, ông đảm bảo cho các cầu thủ được học triết lý và tư duy chơi bóng theo cách làm ở Catalunya.

Albert Puig, cựu giám đốc lò đào tạo La Masia trứ danh, nơi ươm mầm những Xavi, Iniesta, Messi, … từng phát biểu: “Bất kì đội bóng nào cũng cần tạo được một lối chơi đặc trưng của chính mình”. Và cũng chính ông đã đi khắp toàn cầu để truyền bá tư tưởng vô cùng quan trọng này.

“Mô hình đào tạo của Barcelona như một hình thức giáo dục. Bóng đá là một thứ ngôn ngữ mà bạn buộc phải học và hiểu trước khi có thể nói và viết ra”, Puig còn nói: “Khi đã thành thạo thứ ngôn ngữ trên, hãy ra sân và chơi theo bất cứ phong cách nào bạn thích.”

Thực tế cho thấy, Real Madrid là đội đang có lợi thế về lịch sử, mặc cho 2 đội đều đạt được những thành công tương tự nhau trong thế kỷ XXI. Cả Barcelona và Real Madrid đã dành được 4 chức chức vô địch Champions League kể từ năm 2001. Barca dành được 8 danh hiệu La Lga trong khi con số này của Madrid chỉ là 6. Đặc biệt, cả hai đều tự tin mình đang sở hữu những cầu thủ xuất chúng nhất trong đội hình.

Còn về tài chính, Real Madrid đang cho thấy mình thành công hơn. Kiểm toán viên Deloitte đã đánh giá Real Madrid là đội bóng giàu nhất thế giới trong một thập kỷ, cho đến năm nay khi Manchester United soán ngôi. Trên mảng MXH, Barcelona chiếm ưu thế khi đạt 190 triệu lượt follow trên cả 3 đấu trường lớn: Facebook, Instagram, Twitter, so với con số 182 triệu follow của Real Madrid.

Tuy vậy, chỉ cần một phương diện sau, dễ thấy khoảng cách giữa 2 đội là quá rõ ràng. “Về mặt ảnh hưởng, bạn có thể tuyên bố chắc nịch rằng Barcelona là câu lạc bộ quan trọng nhất trên thế giới”, Puig khẳng định.

Đó là nhờ một phần công không nhỏ của Puig, các cộng sự và những người bên cạnh ông ấy.

Manchester City, đội bóng đang trên đỉnh BXH Premier League hiện tại là minh chứng đanh thép nhất cho sự truyền bá ma thuật của Barcelona. Các cựu học viên của La Masia đang tiếp thu Pep Guardiola – HLV đương nhiệm của Man City để học tập lĩnh vực huấn luyện. Ngay cả trong các phòng ban điều hành, các cộng sự của ông đều là những người có xuất thân từ xứ Catalunya.

Những cựu học viên Barcelona đang dần tạo nên đẳng cấp của ‘The Citizens’ phần lớn đều được phát hiện và phát triển bởi Ferran Soriano, người từng giữ chức phó Chủ tịch Barcelona đến năm 2012, đến khi ông đảm nhiệm vai trò Giám đốc điều hành của City Football Group - tổ chức điều khiển bao trùm các đội và chi nhánh của Man City ở Úc, Major League Soccer và Uruguay.

Và Ferran Soriano đã tham gia hợp tác cùng Txiki Begiristain - Giám đốc thể thao của ‘Nửa xanh thành Manchester’; Omar Berrada – Giám đốc điều hành; Francisco Lopez – Giám đốc kinh doanh của một trong những chi nhánh CFG; và Esteve Calzada - cựu thành viên Barcelona, hiện đang làm việc với vai trò chuyên gia tư vấn của CFG.

Nếu trên đây là những ví dụ rất rõ ràng về tầm ảnh hưởng của Barcelona, thì đây là ví dụ ‘xa’ nhất về địa lý. Marc Ingla, đồng nghiệp trước đây của Soriano trong thời gian cả hai còn ở Camp Nou, bây giờ là Giám đốc điều hành của CLB Pháp Lille O.S.C. “Các chuyên gia luôn muốn phát triển các dự án của riêng họ, và mọi người đều học hỏi và bắt chước những dự án thành công. Điều đó tạo ra cơ hội cho những người biết nắm bắt.” Ingla cho biết.

Tháng trước, Arsenal đã xác nhận việc bổ nhiệm Raul Sanllehi, cựu giám đốc bóng đá tại Barcelona, làm đại sứ ngoại giao cho CLB này. Carles Romagosa, cựu giám đốc lò La Masia, hiện nay cũng nắm giữ một vai trò ở PSG. Andoni Zubizarreta, cựu giám đốc kỹ thuật của Barca, hiện đang làm việc cho Marseille; cho đến gần đây, Jose Ramon Alexanco cũng đảm nhiệm công việc tương tự ở Valencia.

Trên đây là những nhà điều hành ở các đội bóng. Còn công việc quản lý và huấn luyện có thể kể đến: Oscar Garcia, huấn luyện gần đây nhất cho St Etienne, Pháp, nhưng lại đạt được những thành công cùng với Red Bull Salzburg giai đoạn 2015-2017. HLV đương nhiệm của Real Sociedad là Eusebio Sacristan cũng từng làm việc ở đội Barca B. Ở Trung Quốc hiện cũng có 2 HLV: Jordi Vinyals tại Qingdao Huanghai và Sergi Barjuan tại Hangzhou Greentown. Trong khi đó, làm việc ở FC Goa, Ấn Độ là Sergi Lobera.

Nhu cầu lớn nhất của các tài năng trẻ hiện nay là La Masia. Đây chính là nền tảng cho những thành công của Barcelona cho thập kỷ vừa qua. Luôn đi đầu ở mọi giải đấu, mọi tổ chức bóng đá khắp nơi trên thế giới, những ‘gián điệp’ của xứ Catalunya luôn tìm cách học hỏi và giải mã những thế hệ cầu thủ tài năng. Chính Barcelona luôn bí mật và cố gắng kiểm soát, thành lập một mạng lưới các học viện trên khắp hành tinh, hòng tìm kiếm những ngôi sao xuất chúng.

Khi một Qatar đầy tham vọng thành lập dự án Aspire Football Dreams, được thiết kế để phát hiện và đào tạo những tài năng trẻ giỏi nhất ở châu Phi, châu Á và Trung Mỹ, họ đã liên hệ với 2 người từng công tác ở La Masia là Josep Colomer và Juanjo Rovira. Tương tự vậy, khi Liverpool muốn cách tân sự phát triển của các tài năng mới chớm nở, họ tìm đến Pep Segura, người từng để lại dấu ấn ở Barcelona với vai trò cố vấn.

Ngay cả trong môi trường bóng đá cạnh tranh ngày càng khốc liệt như hiện nay, thương hiệu Barelona vẫn thể hiện được tầm ảnh hưởng sâu rộng. Đó chính là cách mà ông Albert Puig nhấn mạnh.

Dù cho đã rời Catalunya vào năm 2014 sau những bất đồng quan điểm với hội đồng quản trị. Nhưng ngay sau đó, ông viết một bài báo về Cộng hòa liên bang Gabon, trong đó Puig có chia sẻ: “Chúng tôi sẽ đến những vùng hẻo lánh, xa xôi, những nơi còn thiếu thốn cả điện đài lẫn nước sạch. Thế nhưng lại không hề thiếu những đứa trẻ trong chiếc áo đấu của Barca”.

Một năm sau, Albert Puig chuyển đến Aruba, trước khi đồng ý ký vào bản hợp đồng 3 năm với De Anza Force, một CLB ở Cupertino, California. “Tôi muốn trải nghiệm Hoa Kỳ với một công việc ít áp lực hơn. Ở đây thật yên bình, giống như chốn thiên đường vậy.”

Ngược lại, Real Madrid lại không có một đội quân hùng hậu các sứ giả làm công tác thuyết giảng cũng như truyền bá ý tưởng của CLB giàu thành tích nhất châu Âu như đội bóng xứ Catalunya.

Tuy vậy, cũng đã có một mối liên hệ chính thức Real Madrid – Trung Quốc, khi đội bóng TBN đã cử 24 HLV và cam kết 185 triệu USD để xây dựng một học viện liên thông với Quảng Châu Evergrande. Real cũng có một mối quan hệ không chính thức với Aspire, khi Ivan Bravo, người từng giữ chức giám đốc chiến lược ở Madrid từ 2003 đến 2010, đang là tổng giám đốc học viện Aspire này. Ông cũng đang nắm một vị trí trong hội đồng quản trị của Leeds United.

Tầm ảnh hưởng của Real đang dần lớn mạnh. Những thống kê chỉ rõ: không có đội bóng nào cung cấp nhân lực cho TTCN ở 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu nhiều hơn nhà ĐKVĐ La Liga. Real ngày càng bắt kịp Barca trên chính phương diện sở trường của Barca trong năm 2017. Đây còn là dịp thuận lợi giúp những ‘tai mắt’ của Real Madrid hoạt động mạnh mẽ hơn khắp châu Âu.

Một phần cũng phải kể đến mô hình quản lý khá ấn tượng của Real: Chủ tịch Florentino Perez đã và đang làm việc với hai người bạn thân Jose Angel Sanchez và Ramon Martinez trong một thời gian dài đến nỗi nhiều người phải thốt lên rằng: Thật khó tưởng tượng một ngày nào đó họ rời đi.

Sự ổn định của triều đại Perez cũng rất quan trọng. Ông chịu trách nhiệm cho Real suốt hai thập kỷ qua. Nhìn lại, nhiều HLV lẫn giám đốc điều hành của Barca đã rời đi sau những cuộc thanh trừng và thay đổi bộ máy hoạt động. Trái ngược hẳn, ở đội bóng thủ đô hầu như không xảy ra biến động. Có thể đây là một lợi thế của Real. Khá nhiều người cũng đang quan tâm đến vấn nạn chảy máu chất xám đang cản trở thành công của La Masia.

Trong cuốn sách của Steven G. Mandis với tựa đề: “The Madrid way”, ông có kết luận rằng: “Chiến thắng của một nền văn hóa không thể bị áp bức hay do một ai đó phát kiến ra.” Thay vào đó, những người dân bản xứ là độc nhất. Những nét đặc trưng riêng khiến Real Madrid trở nên đặc biệt và gặt hái được thành công nhất định, nhưng không thể lưu trữ và giới thiệu rộng rãi. Lịch sử, và bối cảnh hiện tại, là không thể so sánh.

Barcelona không tiếp nhận theo chiều hướng như vậy. Họ không muốn áp đặt tư duy lên các đội bóng để rồi chỉ biết răm rắm vâng lệnh mà thiếu đi sự sáng tạo. Hãy sốt sắng truyền bá ý tưởng, lối chơi Barcelona đến nhiều nơi, cũng như tin rằng thứ ngôn ngữ họ đang nói cũng được người dân xứ khác học hỏi được, bất kể lớn bé, giàu nghèo. Barcelona luôn để lại dấu ấn của họ ở bất cứ nơi nào trên khắp thế giới, mỗi nơi họ từng đi qua.