Từ Sài Gòn đến Seoul - Bài học nửa thế kỉ và cách ông Park dạy người Việt

Bóng đá 2 miền Nam Bắc trước ngày đất nước thống nhất của ta từng là niềm mơ ước với cả Nhật và Hàn. Hơn 5 thập kỉ sau, giấc mơ của họ là chinh phạt đấu trường World Cup xa xôi, trong khi giấc mơ của ta thu bé lại vừa bằng đúng một chiến thắng sòng phẳng trước người Thái. Vậy điều gì đã thật sự khiến chúng ta tụt lại xa và lâu đến vậy?

Chiến tranh, kinh tế khó khăn, hạn chế thể chất, hay một lí do nào khác? Không. Chúng ta đã dậm chân tại chỗ, thậm chí đi thụt lùi bởi những bất định, ngổn ngang, ngưng trệ trong tư duy và ý chí của một nền bóng đá.

May mắn thay, trong vô vàn những quyết định tồi, những chọn lựa sai lầm, lịch sử cuối cùng cũng cho chúng ta một “Mr. Right” đích thực. Một mối lương duyên “đúng người đúng thời điểm” vô giá để nhắc nhở ai đó về những vàng son của quá khứ, để đập đi xây lại tất cả những tư duy cũ kỹ, để hết thảy những ám ảnh đeo bám cả một nền bóng đá được chôn vùi.

90 phút trên thảm cỏ Chang Arena là buổi “lên lớp” khẳng định triết lý của ông Park, không chỉ cho những cầu thủ, mà cả những ai đã, đang và sẽ gắn liền với bóng đá Việt Nam có cơ hội được chiêm ngưỡng và học tập. Vậy chúng ta đúc kết được những gì từ trận đấu “giao hữu” lịch sử kia?

Tôi từng đọc ở đâu đó câu nói: “Xã hội sẽ thái bình, lòng người sẽ yên ổn nếu bác sĩ chỉ cần biết cứu người, cảnh sát chỉ cần biết bắt cướp, giáo viên chỉ cần dạy con người kiến thức, mỗi con người trong xã hội chỉ cần làm tốt trách nhiệm của mình, ngừng soi mói chuyện người khác và bớt bận tâm về chuyện ông trời.”

Hẳn ai trong chúng ta khi xem buổi trả lời phỏng vấn của ông Park với báo chí trong nước trước thềm King’s Cup đều có chung cảm giác xấu hổ pha lẫn khó chịu. Nó giống buổi trả lời chất vấn của một đại biểu quốc hội hơn là buổi họp báo của HLV trưởng đội tuyển quốc gia trước thềm giải đấu giao hữu. Và càng xấu hổ hơn, khi ở đó chúng ta được thấy một HLV gần 60 tuổi phải dạy lại những phóng viên của ta cách làm một nhà báo, một người đưa tin đúng nghĩa.

Những thông tin về đội tuyển là mối quan tâm chính đáng của người dân cả nước, nhưng không vì vậy mà bạn quên đi công việc của mình, càng không vì những “đói khát” rating mà quên đi tư cách của một nhà báo thông qua những câu hỏi chủ quan, áp đặt suy nghĩ và gây chia rẽ nội bộ đội tuyển. Chính những suy nghĩ, cách đặt câu hỏi đó là cách chúng ta vô tình tạo ra bầu không khí căng cứng cho cả cầu thủ lẫn HLV những thế hệ đội tuyển đã qua.

Không phải vì những thành công của đội tuyển mà chúng ta bênh vực HLV Park Hang-seo. Truyền thông lấy khai thác thông tin là miếng cơm manh áo, nhưng đội tuyển cũng cần được bảo vệ trước mỗi trận đánh lớn hay sau những thất bại, chứ không phải chỉ là “miếng bánh truyền thông béo bở” mà tất cả những người cầm máy ảnh, cầm micro hay cầm bút chia nhau khi họ chiến thắng.

Sự bảo thủ của ông Park làm nên cá tính lớn của một đội tuyển hàng đầu. Đáp lại những chất vấn, tranh cãi về 23 con người được tập trung cho King’s Cup, HLV trưởng người Hàn Quốc bình thản đối đầu với mọi câu hỏi của truyền thông để bảo vệ những sự lựa chọn của mình đến cùng. Thậm chí 2 trong số những cái tên bị coi là chưa xứng đáng với suất có mặt trên tuyển, đã đá gần như trọn vẹn trận bán kết trước đối thủ rắn mặt Thái Lan và gây ấn tượng theo những cách rất khác nhau.

Tuấn Anh sau rất nhiều những gian truân đen đủi của nghiệp cầu thủ vì chấn thương, đã chơi đầy nỗ lực ở tuyến giữa. Có thể chưa phải là một Tuấn Anh tốt nhất mà chúng ta từng biết, nhưng đó là màn trình diễn xứng đáng được khen ngợi của một “tân binh” trong đoàn quân của ông Park, một cách chơi điềm tĩnh thường thấy, chưa hoàn hảo nhưng đầy hứa hẹn, giống như cách cậu bước ra ánh sáng năm xưa vậy.

Trọng Hoàng là câu chuyện đặc biệt khác, như một mãnh thú bị giam cầm, Hoàng “bò” gần như cày nát hành lang cánh phải, khiến đối thủ đẳng cấp đang chơi ở J-League như Theerathon đã có một buổi tối không hề yên ả. Với Trọng Hoàng, ông Park “bịt miệng” tất cả những huyễn hoặc, ngờ vực vô lí của giới mộ điệu về một cầu thủ đã không chơi phút nào trong toàn bộ giai đoạn nửa đầu của V-League.

Trừ ông, có lẽ sự yếu bóng vía thái quá mỗi lần đối đầu với người Thái khiến cánh báo giới quên mất rằng, không ai khác mà chính cầu thủ chạy cánh xứ Nghệ là một trong những động cơ vĩnh cửu ấn tượng nhất trong cả chiến dịch AFF lẫn Asian Cup.

Khi Thái Lan ép sân dữ dội trong những phút đầu và giữa hiệp thi đấu thứ 2, rất nhiều người đã nhìn về phía ca bin kĩ thuật để chờ đợi 1 sự thay đổi người nhằm giành lại tuyến giữa. Nhưng ông Park mang sự bảo thủ đặc trưng của một người đàn ông Đại Hàn, ranh giới mong manh giữa thành công và thất bại đôi khi chỉ gói gọn trong một quyết định mang tính tích tắc.

Ông đặt sức nặng đó lên vai Tuấn Anh, trao cho chàng trai ấy toàn bộ niềm tin, và chúng ta đã vượt qua được những thời khắc khó khăn đó. Bằng chính năng lượng, khát khao, sự mạo hiểm và chất ngông cuồng của 1 tay chơi thứ thiệt. Đó là định nghĩa chân thực cho phẩm chất của một nhà vô địch, một đội bóng hàng đầu mà chúng ta đang từng ngày, từng trận đấu, từng giải đấu khẳng định.

Cái bảo thủ “ngọt ngào” đó của “Ngài ngủ gật” là thứ bao năm qua chúng ta thiếu, từ thầy Tây cho tới thầy ta, chúng ta cũng chưa bao giờ thiếu cầu thủ giỏi, nhưng thứ bản lĩnh đó đều vỡ vụn trong nỗi sợ vô hình mang tên Thái Lan.

Từ Sài Gòn - Seoul những năm 60 nhuốm màu hồi ức, giờ là lúc chúng ta chẳng cần phải “ăn mày dĩ vãng” nữa. Một người Hàn Quốc tới và chúng ta đã thôi phải mơ mộng. Giấc mơ vượt mặt bóng đá Thái Lan đã không còn là giấc mơ. Người Thái đã làm tất cả cho một trận chiến ăn thua đủ, đẩy một trận chiến có giá trị hình ảnh từ miễn phí lên thành một món hàng truyền thông nóng bỏng.

Trên sân, họ cởi bỏ tấm mặt nạ của vị vua Đông Nam Á cũ kỹ, lao vào các cầu thủ Việt Nam bằng lòng tự trọng bị tổn thương của một nền bóng đá từng tự cho mình vị thế sẽ bơi ra biển lớn. Nhưng tại Buriram thực tế là một cuộc chuyển giao quyền lực không thể tránh khỏi, giữa một vị vua mới tràn đầy sức trẻ, khát khao, đủ đầy kinh nghiệm với một tuyển Thái Lan đang trong quá trình chuyển giao với những cuộc khủng hoảng mini về niềm tin và cách chơi thời hậu Kiatisak.

Bàn thắng duy nhất của trận đấu không phải là kết quả của 1 thế trận áp đảo của chúng ta, nhưng nó là kết quả của 1 pha dàn xếp chất lượng, được xúc tác bởi sai lầm từ sự lúng túng của đối thủ. Đó là sự khác biệt duy nhất và lớn nhất được tạo ra. Có hay không ngôi sao Chanathip Songkrasin đi chăng nữa, thì thắng Việt Nam ở thời điểm hiện tại vẫn là bài toán khó với người Thái.

Sau đêm qua, hãy tin tất cả chỉ mới là sự bắt đầu. Người Thái dĩ nhiên không bao giờ chấp nhận lùi lại, và thắng lợi dù ngây ngất tới đâu, “cũng chỉ là một trận thắng như bao trận đấu khác”, như lời HLV Park Hang Seo bình thản chia sẻ. Và thay vì những pha vào bóng trên mức cần thiết trên sân, mối duyên nợ kéo dài giữa ta và bóng đá Thái Lan, là một sự cạnh tranh lành mạnh, là điều tốt không chỉ cho cả 2, mà còn cho cả khu vực vốn bị coi là “vùng trũng” trên bản đồ bóng đá thế giới.

Trở lại với dàn cầu thủ hiện tại, ông Park có thể sẽ không gắn bó với họ cả sự nghiệp, nhưng thứ ông để lại trong họ, là niềm tin sắt đá, cách ông bảo vệ từng cái tên, trao cơ hội và chấp nhận mạo hiểm, tất cả những điều đó là vô giá với một nền bóng đá.

Từ ngôi sao lưu lạc của thời đại Anh Đức cho tới cậu em út Văn Toản mới lần đầu ăn cơm tuyển, từ những người no nê vinh quang như Quang Hải cho tới những cái tên tưởng chừng đã chìm vào quên lãng như Tuấn Anh, tất cả đều bình đẳng trước Tổ quốc, trước những cơ hội dấng thân và thể hiện, đều thấm nhuần triết lí bóng đá và tư duy ngẩng cao đầu trước mọi đối thủ.

Thái Lan có thể từng là vết thương lòng chưa bao giờ liền sẹo của rất nhiều thế hệ người yêu mến đội tuyển, là cơn ớn lạnh chưa tìm được lời giải của rất nhiều danh thủ Việt Nam. Nhưng đêm qua, HLV Park Hang-seo cùng thế hệ vàng của mình đã đứng đó nơi góc sân Chang Arena, chia vui với những người hâm mộ đã theo chân họ tới xứ sở chùa Vàng, và dõng dạc nói với những nhà viết sử rằng: “Với tôi, thế hệ hôm nay và mai sau, chúng ta không ngán Thái!”

(Bạn đọc: Sin vo anh)