Tại sao cầu thủ trẻ dễ đá hỏng quả penalty quyết định?

Ngày 7 tháng 8 năm 2023 là một ngày buồn khôn xiết đối với ĐT nữ Mỹ nói chung và với cá nhân tiền đạo trẻ Sophia Smith nói riêng.

Đứng trước lượt luân lưu thứ 5 của ĐT nữ Mỹ, quả đá có thể kết liễu đối thủ Thụy Điển, chân sút sinh năm 2000 lựa chọn góc đá cao, nhắm vào bên phải từ góc nhìn của cô. Cú sút quả thật rất khó, nhưng nó đã đi ra ngoài phạm vi của khung thành, để rồi dẫn đến kết cục chỉ vài phút sau đó, ĐT nữ Mỹ nói lời chia tay World Cup.

Cái cách mà Sophia Smith đá hỏng quả 11m quyết định thật dễ liên tưởng đến một nam cầu thủ trạc tuổi cô, Bukayo Saka, cũng hỏng ăn ở quả đá luân lưu sống còn trong trận chung kết Euro 2020. Họ không phải là những cầu thủ trẻ đầu tiên, và chắc chắn cũng sẽ không phải là những người cuối cùng đá hỏng những quả 11m quá đỗi quan trọng như vậy.

Câu hỏi đặt ra, là tại sao những quả luân lưu quyết định lại trở nên khó khăn đến thế với những ngôi sao trẻ của bóng đá thế giới?

Đầu tiên, một nguyên nhân mà hầu hết mọi fan bóng đá đều có thể đưa ra: Sự thiếu kinh nghiệm và bản lĩnh ở những trận cầu quan trọng nhất.

Kể cả khi đã bắt đầu sự nghiệp từ sớm hơn khá nhiều so với thế hệ đi trước, không nhiều cầu thủ ở lứa tuổi mới ngoài đôi mươi như Smith hay Saka được trải nghiệm những khoảnh khắc “được ăn cả, ngã về không” đầy sức nặng. Đấy là dạng cơ hội không đến quá nhiều trong đời cầu thủ nói chung - một trận knockout World Cup hay chung kết Euro, chứ chưa nói đến riêng những cầu thủ trẻ.

Hệ quả là các sao trẻ có thể tỏ ra rất tự tin khi bước lên chấm đá luân lưu, nhưng đó chỉ là sự tự tin căng cứng, gượng ép do họ cố tỏ ra để chống lại áp lực. Sâu bên trong tâm hồn non nớt có thể đang là những tiếng thét gào, đòi thoát khỏi bầu không khí đặc quánh đến ngộp thở trong sân vận động, tiếng hô hào ầm ĩ từ bốn phía khán đài, và cả những đoạn độc thoại nội tâm như “Mình có làm được không” hay “Mình sẽ sút hỏng mất, thôi nào, đừng nghĩ thế”...

Xin đừng nghĩ rằng những thứ áp lực đó chỉ là lý thuyết, do NHM chúng ta tự nghĩ ra. Trong cuốn tự truyện của mình, huyền thoại của Liverpool, danh thủ dày dặn kinh nghiệm ở mọi cấp độ Steven Gerrard thậm chí đã viết rằng: Anh thù ghét ai đã nghĩ ra việc cầu thủ phải đi bộ một mình từ giữa sân tới chấm đá 11m, quãng đường đi bộ chỉ dài chừng mấy chục mét ấy thôi mà dài vô tận như một địa ngục không có hồi kết.

Một người đàn ông trưởng thành, đã chinh chiến đỉnh cao đến gần 2 thập kỷ vẫn còn phải thốt lên như thế, thì liệu những cầu thủ mới chân ướt chân ráo tìm lối vào sảnh đường danh vọng liệu có thể chai sạn, cứng rắn hơn được không? Với Sophia Smith hay Bukayo Saka, câu trả lời có lẽ là “không”.

Bên cạnh đó, không thể bỏ qua những yếu tố mà bản thân các cầu thủ sút phạt đền không thể kiểm soát. Nói riêng tại World Cup nữ năm nay, đó là sự xuất sắc của các thủ môn khi đối diện với những quả đá từng được xem như sẽ thành bàn mười mươi trong bóng đá nữ.

Trước kia, thủ môn trong bóng đá nữ từng được coi như một mắt xích yếu trong mỗi đội bóng. Tuy nhiên, theo thời gian, với sự cải thiện về thể chất cầu thủ, chất lượng tập luyện, dinh dưỡng và thi đấu, những người gác đền nữ đã thi đấu ngày một hiệu quả hơn, nâng cao tỷ lệ cản phá các cú sút nói chung và penalty nói riêng bằng những pha bay người cũng ngoạn mục không kém gì các đồng nghiệp nam.

Riêng trong trận đấu giữa ĐT nữ Thụy Điển và ĐT nữ Mỹ vừa qua, thủ môn Alyssa Naeher của ĐT nữ Mỹ đã đoán đúng hướng của 6 trên 7 quả đá 11m, trong khi Zecira Musovic trong trận đấu đã bay nhảy trong khung gỗ đến mức làm nản lòng các chân sút áo trắng. Đối diện với những thủ môn xuất sắc bậc nhất thế giới như vậy, các cầu thủ sẽ có xu hướng sút quá khó, để rồi thậm chí không đưa được bóng đi trúng khung thành, hoặc nghĩ lưỡng lự, suy nghĩ quá nhiều và đá không đúng quỹ đạo mong muốn.

Một lần nữa phải nhấn mạnh, chuyện sao trẻ như Sophia Smith, Bukayo Saka đá hỏng bỗng trở nên rất bình thường khi nhìn vào những tiền bối của họ. Ở World Cup nữ 2023, ngay cả những huyền thoại, đá nhiều trận bậc nhất cho các ĐT của họ như Alex Morgan (Mỹ), Christine Sinclair (Canada) hay Jennifer Hermoso (Tây Ban Nha) còn bị chặn đứng bởi các thủ môn của Việt Nam, Nigeria hay Costa Rica từ cự li 11m. Trước Sophia Smith, chính tượng đài Megan Rapinoe còn sút quả luân lưu của mình lên trời!

Thêm vào đó, liệu giao nhiệm vụ thực hiện một quả phạt đền sống còn cho một cầu thủ mới ngoài tuổi đôi mươi có phải là ván cược quá mạo hiểm của các HLV? Không biết HLV Vlatko Andonovski đã nghĩ gì khi ngay sau cú sút hỏng của Sophia Smith là quả đá cháy lưới của... thủ môn Alyssa Naeher? Hay với trường hợp của Saka ở Euro 2020, NHM đã nói quá nhiều về HLV Gareth Southgate của tuyển Anh và quyết định lạ lùng của ông trong loạt luân lưu 2 năm trước.

Cuối cùng, cũng phải khẳng định rằng đá pen, bóng đá hay cuộc đời cũng đều bị chi phối bởi thêm một thứ nữa: may mắn. Sophia Smith, Bukayo Saka, Megan Rapinoe hay tất cả những tuyển thủ đã sút hỏng phạt đền đều có quyền oán trách số phận, trong một ngày chắc chắn là không dành cho họ, bất kể đã nỗ lực thật nhiều.

Sau tất cả, khoảnh khắc qua đi không thể đảo ngược, chỉ có những bài học ở lại. Những cầu thủ trẻ như Bukayo Saka hay Sophia Smith chắc chắn đã biết bản thân mình còn thiếu sót ở bản lĩnh cầu trường, để bổ sung trong những năm tháng sau nỗi đau trên chấm 11m.

Như một câu danh ngôn tiếng Anh đã nói: Thứ không thể giết chết bạn sẽ chỉ khiến bạn trở nên mạnh mẽ hơn. Tin rằng những tài năng sáng giá như Sophia Smith sẽ làm được, sẽ đứng lên ở đúng nơi vấp ngã, để rồi còn thực hiện những cú đá quan trọng hơn nữa trong tương lai.

(Bạn đọc: Ngọc Bách)