Liệu thế giới túc cầu sẽ có một Yashin thứ hai?

Trả lời phỏng vấn với ESPN, Bill Reno, chuyên gia phân tích thủ môn cho rằng danh hiệu Quả bóng Vàng hiện tại không có chỗ cho những người gác đền. “Tôi không nghĩ sẽ có ai làm được như Yashin”.

Kể từ khi ra đời, danh hiệu cao quý được trao bởi tạp chí France Football này luôn ngoảnh mặt với những thủ môn. Huyền thoại Yashin đã tạo nên khác biệt 60 năm trước nhưng trải qua hơn nửa thế kỷ, vị trí tốt nhất mà một thủ thành đạt được là nằm trong top 3 sau cùng và chỉ có Oliver Kahn làm được điều này nhiều hơn một lần.

Theo Reno, có 3 yếu tố lớn nhất khiến các thủ môn luôn thất thế so với những người đồng nghiệp trong cuộc đua tới Quả bóng Vàng và khó có ai trở thành Yashin 2.0 trong tương lai.

Đóng góp hạn chế vào lối chơi tập thể

Theo Reno, vị trí thủ môn thường bị coi “ít vai trò” trong một tập thể. Thành kiến này khiến những người gác đền không được mọi người ủng hộ trong các cuộc bầu chọn danh hiệu cá nhân. “Bàn thắng là phần quan trọng nhất trong mỗi trận đấu và thủ môn chống lại điều đó.”

Jonathan Wilson, tác giả cuốn sách “The Outsider” viết về lịch sử phát triển vị trí thủ môn, cho rằng những người gác đền thường bị coi không phải những người chơi bóng. “Bạn gần như sẽ không tìm thấy một thủ môn đúng nghĩa tại các trận bóng đường phố. Không ai muốn làm thủ môn”.

Theo Wilson, việc các thủ môn có vai trò hạn chế trong mỗi đội bóng xuất phát từ sự phát triển của luật bóng đá. Năm 1871, khi Luật bóng đá đầu tiên được Liên đoàn bóng đá Anh (FA) cho ra đời, không có bất kỳ sự phân biệt nào giữa thủ môn đối với vị trí khác. Nói cách khác, vị trí “thủ môn” chưa được khai sinh  tại thời điểm ấy. Sau nhiều thập kỷ, vị trí thủ môn càng có nhiều khác biệt so với các vị trí khác trên sân, trong đó có bộ luật phát hành năm 1912 yêu cầu các thủ thành chỉ được dùng tay trong vòng cấm và họ phải mặc màu áo khác so với đồng đội. 

Đồng ý với Wilson, chuyên gia Bill Reno nhận định CĐV thường ít hứng thú với công lao của thủ môn, giữ sạch lưới không khiến người hâm mộ vui bằng các bàn thắng hay những pha qua người. “Mọi công sức của một thủ môn đều không có lý gì với CĐV”, Reno nói. “Nếu trận đấu kết thúc với tỷ số 0-0, họ sẽ phàn nàn bởi không được chứng kiến bàn thắng nào, điều họ cho là quan trọng nhất”.

“Các bàn thắng hoăc kiến tạo luôn là thứ hàng đầu để chuyên gia xem xét ai giành Quả bóng Vàng, điều mà một thủ môn gần như không thể”, Reno chỉ ra nguyên nhân lớn nhất chưa có thủ môn nào giành danh hiệu này sau Yashin. 

Vị trí thủ môn ngày nay đã có nhiều thay đổi khi các chiến lược gia theo đuổi lối chơi triển khai bóng từ phần sân nhà sang phần sân đối phương. Thủ môn trở thành phần tử quan trọng với vai trò đầu tiên của mỗi đợt phát triển bóng. Manuel Neuer được coi là người cách mạng trong xu hướng này đối với một thủ môn. Tuyển thủ Đức từng nằm trong top 3 Quả bóng Vàng 2014 nhưng chỉ được tín nhiệm thứ 3 sau Cristiano Ronaldo và Lionel Messi. 

Sự hợp thời của Yashin

Theo chuyên gia Wilson, Yashin là thủ môn khác biệt so với những người đồng nghiệp chơi cùng vị trí đương thời. Hầu hết những thủ môn khác sẽ chú trọng vào khả năng bắt bóng, bảo vệ khung thành nhưng Yashin làm được nhiều hơn thế. Mỗi khi đội bóng của huyền thoại Liên Xô này có bóng, Yashin sẽ chơi cao như một trung vệ để tham gia quá trình phát triển bóng, thậm chí có nhiều tình huống được ghi lại cho thấy ông chơi như một thủ môn quét để ngăn chặn đối thủ tiếp cận vòng cấm. Yashin được coi như một kiến trúc sư kiến thiết trong tập thể ông thi đấu. Khả năng phản xạ thần sầu cũng như có lối chơi “dị biệt”, Yashin được các CĐV đương thời yêu thích, Wilson miêu tả độ nổi tiếng của thủ thành sinh năm 1929 tương đương với ảnh hưởng mà Ronaldo cùng Messi tạo ra thời điểm hiện tại: “Tôi nhớ World Cup 1966 diễn ra tại Anh. Hầu như mọi người đến sân xem các trận đấu của Liên Xô vì muốn tận mắt chứng kiến Yashin thi đấu, ông ấy quá nổi tiếng”.

Nhiều chuyên gia cho rằng, lịch sử mà Yashin tạo nên năm 1963 có phần không nhỏ từ tình cảm yêu mến của giới mộ điệu dành cho huyền thoại này, thứ mà hầu hết mọi thủ môn ngày nay không có bởi tính chất thay đổi trong mỗi trận đấu cũng như cách xem bóng đá của người hâm mộ.

“Lời thừa nhận” từ France Football

Năm 2019, tạp chí France Football đã thông báo về sự ra đời của danh hiệu dành riêng cho những người gác đền xuất sắc nhất, giải thưởng Yashin. 

Theo nhiều chuyên gia, giải thưởng Yashin ra đời như một sự tưởng thưởng cho những cống hiến âm thầm của vị trí thủ môn nhưng với Reno, đây như một lời thừa nhận từ BTC Quả bóng Vàng cho sự thất thế của các thủ môn cho danh hiệu này.

Thủ môn kỳ cựu người Italia, Gianluigi Buffon từng kêu gọi những người trao giải hãy “quan tâm” hơn đến những đóng góp của các thủ môn trong lịch sử phát triển của môn thể thao vua và anh cảm thấy an ủi khi France Football quyết định tạo ra một giải thưởng riêng để tôn vinh những người gác đền xuất sắc nhất.

Tựu chung, việc tạp chí France Football tạo ra giải thưởng Yashin như dấu chấm hết cho hy vọng được chứng kiến một Lev Yashin thứ hai có được danh hiệu Quả bóng Vàng trong tương lai.

(Bạn đọc: Việt Tùng)