Cũng như những giải đấu khác, EURO 2016 kết thúc với một cảm giác đột nhiên đi qua quá nhanh. Giải đấu có thể không trọn vẹn trong cách nghĩ của nhiều người, nhưng ít ra, nó cũng tạo nên những câu chuyện đáng kinh ngạc từ Xứ Wales và Iceland, những bàn thắng tuyệt vời hay kể cả những cú đá penalty khó tin giữa 2 gã khổng lồ của bóng đá thế giới.
Chức vô địch của Bồ Đào Nha có thể để lại vết gợn về chiến thuật, nhiều trận đấu chất lượng không quá cao cùng thể thức thay đổi khi nâng số đội lên 24, nhưng dù gì, giải đấu cũng được tổ chức ở một quốc gia. Đó là điều mà chúng ta sẽ không thấy trong 8 năm nữa.
Bởi sau đây 4 năm nữa, VCK EURO sẽ diễn ra tại nhiều thành phố, trải dài khắp lục địa, cho đến khi sân Wembley ở London đăng cai 2 trận bán kết và chung kết.
Nếu bạn có may mắn được đến Pháp những ngày vừa qua, bạn sẽ biết tới các thành phố như Lille, Lyon, Saint-Etienne, và khi bước ra khỏi xe lửa, bạn biết mình đang ở trung tâm của nước chủ nhà đăng cai giải đấu.
Các CĐV từ khắp nơi đổ về, nhưng với EURO 2020, khi các trận đấu diễn ra từ Baku cho tới St Petersburg ở phía Đông, từ Dublin tới Bilbao ở phía Tây, thì các CĐV lại phải tỏa đi khắp nơi. Thật khó để tạo ra một sự thống nhất mà người ta vẫn gọi là “ngày hội bóng đá”.
Nhưng không chỉ là vấn đề địa điểm, UEFA còn nghĩ tới việc thay đổi cả cách thức tiến hành vòng loại, với đề xuất đưa thêm một giải đấu gọi là UEFA Nations League (tạm hiểu là Giải đấu của các đội tuyển) từ năm 2018.
Dự định đó cũng có nghĩa là giải đấu để thay thế các trận giao hữu bằng những trận chính thức, bao gồm tất cả các đội tuyển trong khu vực châu Âu, được chia vào 4 hạng đấu (từ A tới D), dựa trên bảng xếp hạng UEFA. Những giải đấu đó sẽ được chia thành 4 nhóm, gồm 3 hoặc 4 đội, và thi đấu trong khoảng từ tháng 9 đến tháng 11/2018, với thể thức sân nhà, sân khách.
Đội đứng đầu mỗi nhóm ở League A sẽ tham gia vào UEFA Nations League, một giải đấu mini vào mùa Hè 2019. Sẽ có sự lên và xuống hạng giữa các giải đấu, phụ thuộc vào việc các đội kết thúc ở vị trí đầu hay cuối mỗi nhóm.
Sau đó, vòng loại EURO 2020 sẽ bắt đầu từ tháng 3/2019. Sẽ có 10 bảng đấu tại vòng loại, với 2 đội dẫn đầu mỗi bảng sẽ giành quyền vào VCK. Đến tháng 11/2019, vòng loại kết thúc.
Nếu để ý, mới có 20 suất vào VCK, trong khi EURO 2020 không có đội chủ nhà tự động giành vé vào VCK. Khi đó, UEFA Nations League trở lại. Ở đó, 4 đội có vị trí tốt nhất ở mỗi nhóm mà chưa vượt qua được vòng loại sẽ có một cơ hội khác, thông qua play-off vào tháng 3/2020.
Đối với những thay đổi này, có 3 vấn đề chính kéo theo:
1. Sự an toàn với các đội bóng lớn
Các tên tuổi lớn như Hà Lan không lo nguy cơ bị loại quá lớn. Ảnh: Internet.
Theo hệ thống mới này, các đội có trong Top 20 trên bảng xếp hạng UEFA như Hà lan, Đan Mạch, Bosnia-Herzegovina – những đội lỡ EURO 2016, gần như chắc chắn sẽ có vị trí cao nhất trong League A hoặc League B mà chưa giành vé vào VCK. Vòng play-off sẽ có 2 trận bán kết và 1 trận chung kết để đội chiến thắng sẽ giành vé vào VCK.
Dễ hiểu rằng, UEFA muốn có sự tham dự của những đội mạnh nhất và lợi thế về bản quyền truyền hình lớn nhất. Thế nhưng, điều đó lại không mang lại cảm giác về những thay đổi tích cực để đảm bảo rằng, các đội bóng lớn không thể thất bại trong việc giành vé đến VCK.
2. Đảm bảo suất cho 1 trong số những đội yếu nhất
Cũng như việc đảm bảo các đội bóng mạnh không để lỡ giải đấu, hệ thống mới cũng mở cơ hội cho các quốc gia có nền bóng đá yếu ở khu vực. 1 đội bóng từ League C và League D cũng có thể đảm bảo suất dự EURO 2020 thông qua play-off.
Ví dụ như ở League D, với bảng xếp hạng hiện tại, một trong số các đội Phần Lan, Đảo Síp, Azerbaijan, Moldova, Belarus, Latvia, Georgia, Macedonia, Đảo Faroe, Liechtenstein, Luxembourg, Kazakhstan, Malta, Andorra, San Marino hoặc Gibraltar sẽ có mặt tại VCK.
Sẽ có cơ hội cho câu truyện cổ tích giống như Iceland và Xứ Wales đã làm. Nhưng cũng phải làm rõ, trước khi gây tiếng vang tại Pháp, 2 đội bóng này đứng ở vị trí thứ 22 và 25. Trong khi League D gồm các đội từ thứ 39 đến 54.
Nations League sẽ mang lại ý nghĩa lớn đối với các đội bóng nói trên, bởi họ sẽ có những trận đấu với các đối thủ ngang tầm trình độ chứ không phải như những kẻ lót đường tại vòng loại.
Thế nhưng, hệ thống này cũng mạo hiểm với khả năng tạo ra sự mất cân bằng tại EURO 2020.
Đảo Faroe cũng có cơ hội đến với VCK. Ảnh: Internet.
3. Một hành trình vất vả cho các CĐV
Cách thức thi đấu của VCK sẽ tạo ra một sự vất vả đặc biệt dành cho các CĐV. Nếu cổ vũ một đội bóng đi đến tận chung kết, fan hâm mộ sẽ phải đi qua 4 đến 5 quốc gia. Tùy thuộc vào lịch thi đấu tại bảng đấu sắp xếp thế nào, CĐV có thể phải đi qua ít nhất 2 quốc gia để xem 3 trận đấu đầu tiên.
Việc mở rộng Giải vô địch châu Âu đến với những nơi chưa bao giờ được xuất hiện trong các VCK EURO trước đây như Budapest, Bucharest, Copenhagen sẽ thỏa mãn tham vọng của cựu Chủ tịch UEFA, Michel Platini, về việc không chỉ giới hạn ở các quốc gia lớn.
Mặc dù vậy, sau khi xem hết 51 trận đấu của EURO 2020 trải khắp 13 quốc gia, có thể, chúng ta sẽ thấy tiếc và nhớ lại những lần tổ chức đơn giản với 16 đội thi đấu ở 1 quốc gia.
* Lịch trình vòng loại EURO 2020
- Từ tháng 9 đến tháng 11/2018: Vòng bảng UEFA Nations League.
- Tháng 3 đến tháng 6/2019: Vòng loại EURO 2020.
- Tháng 6/2019: VCK UEFA Nations League.
- Tháng 9 đến tháng 11/2019: Vòng loại EURO 2020 tiếp tục.
- Tháng 3/2020: Play-off UEFA Nations League.
* Các nhóm có thể của UEFA Nations League
Dựa trên bảng xếp hạng UEFA 2016, 4 hạng đấu cảu UEFA Nations League có thể được chia như sau:
League A: Bỉ, Croatia, Anh, Pháp, Đức, Italia, Hà Lan, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ, Ukraina.
League B: Áo, Bosnia-Herzegovina, CH Séc, Đan Mạch, Hy Lạp, Hungary, Iceland, Ba Lan, CH Ailen, Romania, Nga, Thụy Điển.
League C: Albania, Armenia, Bulgaria, Estonia, Israel, Litva, Montenegro, Bắc Ailen, Na Uy, Scotland, Serbia, Slovenia, Thổ Nhĩ Kỳ, Xứ Wales
League D: Andorra, Azerbaijan, Belarus, Đảo Síp, Đảo Faroe, Phần Lan, Georgia, Gibraltar, Kazakhstan, Latvia, Liechtenstein, Luxembourg, Macedonia, Malta, Moldova, San Marino.
