Zing lược dịch và gửi tới độc giả giai thoại về văn hóa Arsenal trước và sau thời điểm bổ nhiệm HLV Arsene Wenger ở chương 10 trong cuốn tự truyện có tên “Sự tĩnh lặng và tốc độ” (Stillness and Speed) của Dennis Bergkamp.
Trước khi Arsene Wenger mang những nguyên tắc hiện đại về sinh lý và dinh dưỡng đến Arsenal, các cầu thủ Anh không biết nhiều cách chăm sóc cơ thể mình. Tony Adams tỏ ra ngần ngại: “Mọi người nói massage chỉ xuất hiện khi David Platt trở về từ Italy, nhưng David O’Leary đã tự massage cho bản thân gần 20 năm trước rồi. Đó là một trong những lý do giúp sự nghiệp của ông ấy kéo dài như vậy.
Tony Adams từng ra sân khi người vẫn lâng lâng vì men rượu.
Rượu bia, cá và khoai tây chiên
Tôi không nói Wenger không dạy chúng tôi nhiều về cơ thể của mình, về sự chuẩn bị và phục hồi. Ông ấy rất giỏi ở khoản đó. Ông ấy là nhà sinh lý học, và đó là thế mạnh của ông ấy. Wenger là người giỏi nhất. Tuy nhiên, tôi cũng nhớ có quyển sách của bác sĩ Robert Haas có tên “Ăn để chiến thắng”, và chúng tôi có quyển sách đó năm 1987, rất lâu trước khi Wenger đến. Chúng tôi cũng uống 20 lít bia nhưng ít nhất chúng tôi ăn mỳ!”.
Gary Lewin, cựu bác sĩ vật lý trị liệu của Arsenal nhớ lại nhiều thói quen có hại cho sức khỏe của thời kỳ vừa tốt vừa xấu đó. Thức ăn cầu thủ cũng tỏ ra không kém phần kỳ lạ so với tiêu chuẩn ngày nay.
“Ngay cả khi Bergkamp đã tới, các cầu thủ vẫn ăn cá và khoai tây chiên sau trận đấu. Có cả kẹo Mars và Jelly Babies trong phòng thay đồ. Bạn được khoa học dẫn đường và trong những ngày đó khoa học chỉ ra: Đường nhanh chóng tiếp năng lượng cho bạn. Tất nhiên thời nay nó đã thay đổi đáng kể nhưng ở thời George Graham, chúng tôi ăn cá và khoai tây chiên trên đường về nhà.
Arsenal thực sự là một trong những đội bóng đầu tiên thay đổi điều này và có tiếp viên phục vụ các bữa ăn nấu trên xe buýt. Tuy nhiên, những đội bóng như Liverpool và Man United vẫn giữ truyền thống dùng cá và khoai tây chiên.
Khi đến làm khách tại Highbury, sau khi chuẩn bị đồ đạc xong, họ gửi cho tôi hoặc trưởng bộ phận hậu cần danh sách đặt món cá và khoai tây chiên để dùng sau trận đấu. Chúng tôi gửi đơn hàng đó đến quán khoai tây chiên ở góc đường giao giữa Avenell và Gillespie, các cầu thủ sẽ nhận bữa tối trên đường trở về sau trận đấu.
Điều đó vẫn diễn ra khi Bergkamp đến. Tất nhiên, cậu ấy không bao giờ dính dáng đến chuyện rượu bia và luôn cẩn trọng với những thứ sẽ ăn. Và sau đó với Wenger, mọi thứ hoàn toàn thay đổi. Tập luyện, chế độ ăn uống, mọi thứ”.
Trong những ngày đầu, HLV Arsene Wenger từng bị sốc khi chứng kiến văn hóa sinh hoạt của Arsenal.
Bergkamp nhớ lại với sự kinh ngạc. “Tất nhiên, ngay khi vào phòng thay đồ, tôi đã nhận ra có nhiều điều xấu. Tôi nhớ trong mùa giải đầu tiên, bữa ăn trước trận đấu là đậu trắng sốt cà chua, thịt xông khói, trứng rán. Tôi không thể hiểu nổi! Và trên xe các cầu thủ khác ăn khoai tây chiên và chocolate. Điều này diễn ra tại Anh thời bấy giờ. Tôi không dính vào chúng. Tôi chỉ nghĩ: Các anh không thể ăn uống như thế và mang theo thức ăn riêng.
Trong giai đoạn trước mùa giải đầu tiên với Arsenal, chúng tôi đến Thụy Điển và tập trong 2 ngày. Buổi tối đầu tiên tôi đi dạo với vợ và thấy 8-9 cầu thủ Arsenal ngồi bên ngoài quán rượu, uống bia. Tôi nghĩ: Thật không thể tin được! Các anh có hai buổi tập nặng chuẩn bị cho mùa giải và giờ thì các anh chìm trong rượu! Như thế thì được cái gì?”.
Cuộc cải tổ toàn diện của Wenger
“Điều hài hước là bạn sẽ không thấy nó trong lúc tập luyện vì họ rất khỏe. Đôi khi bạn có thể ngửi thấy hơi rượu vào buổi sáng, nhưng không bao giờ có thể phàn nàn về màn trình diễn vì họ luôn cống hiến 100%. Tôi nghĩ: Các anh không thể đối xử với cơ thể mình như thế. Tôi đến từ nền văn hóa chuyên nghiệp ở Hà Lan và Italy, nơi đó thực sự là vấn đề nghiêm túc - ngoại trừ vài cầu thủ hút thuốc. Vì thế tôi mất thời gian để thích nghi. Tuy nhiên, tôi cũng cảm thấy đó là vấn đề là tôi phải tôn trọng sự khác biệt về văn hóa.
Tôi sẽ không vui nếu các cầu thủ bỏ tập vì say rượu nhưng nếu họ vẫn tập một cách chuyên nghiệp, thể hiện 100% khả năng, tôi sẽ là người nói: Điều đó không tốt cho anh đúng không?. Tôi sẽ không chỉ trích. Họ tôn trọng tôi vì tôi không làm như thế.
Có thể họ nhìn tôi và nhận ra cách tôi thi đấu có liên hệ với những món tôi ăn. Có thể họ học hỏi một chút từ điều đó. Sự thay đổi thực sự chỉ đến khi Wenger giải quyết vấn đề bằng cách đặt những món ăn khác lên bàn. Bỗng chốc, những cái tủ lạnh mini trong khách sạn trở nên trống rỗng và không có phục vụ phòng. Nó không được chấp nhận nữa. Và tất nhiên điều đó có lợi cho các cầu thủ”.
HLV Arsene Wenger là người tiên phong trong việc áp dụng các chế độ ăn uống khoa học cho cầu thủ.
“Với tôi, thể thao chuyên nghiệp chỉ đơn giản như thế, một cái nghề. Cơ thể càng được chuẩn bị tốt, thì bạn càng có thể làm công việc của mình tốt hơn. Những nghề khác cũng thế, nếu công cụ của bạn không đúng, bạn sẽ bị sa thải. Trong bóng đá, nếu bạn thừa cân, nếu bạn không đủ nhanh, nếu bạn hồi phục không đủ tốt sau một trận đấu. Với tôi, đó là không đủ tốt.
Không hề có nghiên cứu nào nói: Đừng lo, đồ ăn vặt tốt cho bạn! Ăn thêm một cái hamburger đi, có 6 pint thôi!’. Vì thế tôi cho rằng họ không bận tâm đến việc uống rượu quá nhiều hay ăn những loại thực phẩm đó. Và câu lạc bộ cho phép điều ấy!
Khi Wenger đến đã làm điều ngược lại hoàn toàn. Ông ấy nhiệt tình. Ban đầu khi ông ấy ở đây, bữa ăn trước trận rất chán. Rau không có sốt, thịt gà trắng luộc. Ý tôi là tôi thích có chút hương vị và thực sự nó không hề vui vẻ gì. Tuy nhiên, dần dần nó đã khá hơn và sở dĩ như vậy vì xét trên khía cạnh tinh thần đó là điều tốt.
Bình thường, bạn chỉ ăn những gì bạn thích. Nếu nó tệ bạn sẽ tìm một sự cân bằng nhưng bạn phải cảm thấy những gì bạn ăn là tốt. Vì thế trên sân tập, họ bắt đầu sử dụng đường trong các món tráng miệng, ví dụ như vậy. Và thức ăn bắt đầu ngon hơn và cuối cùng tốt hơn nhiều. Trong vài tuần đầu tiên, đúng là bang!. Đó thực sự là cú sốc với tôi”.
Một trong những khía cạnh nữa của chế độ ăn mà Dennis không thích đó là việc sử dụng khoáng chất và bổ sung vitamin. Gary Lewin: “Wenger cảm thấy rằng do sự hao mòn của mùa giải nên các cầu thủ cần chúng, vì thế bạn cần uống uống Vitamin C và Vitamin B.
Yann Rougier, một chuyên gia dinh dưỡng từ Pháp, đã đến kiểm tra máu và tóc để xem các cầu thủ thiếu khoáng chất và vitamin gì. Tuy nhiên, Bergkamp không thực sự thích điều đó. Đó không phải thói quen của cậu ấy. Cậu ấy thấy mình đã ăn những món ăn tốt cho sức khỏe nên không cần bổ sung dưỡng chất nữa”.
Dennis Bergkamp là nhân tố chính trong kế hoạch xây dựng lối chơi cho Arsenal của HLV Arsene Wenger.
Cách tiếp cận của Bergkamp với chấn thương và phương thức điều trị cũng đặc biệt và trái ngược so với truyền thống ở Anh. Một điều cần nói là anh bị “quyến rũ” bởi những hoạt động của cơ, dây chằng và các bộ phận khác trên cơ thể. Như bác sĩ của anh ở Ajax, Pim van Dord, đã lưu ý vài năm trước đó: "Ngay cả khi còn là cầu thủ trẻ, Dennis luôn muốn biết mọi thứ về những chấn thương. Điều đó thật bất ngờ đặc biệt là khi cậu ấy hầu như chẳng bao giờ dính chấn thương”.
Lewin cũng bất ngờ vì thái độ đó của anh: “Bergkamp nhận thức rất rõ về cơ thể mình, nhiều hơn bất cứ cầu thủ nào mà tôi từng gặp trước đó. Ý tôi là trên khía cạnh y tế. Ví dụ, cậu ấy từng nói: Tôi cảm thấy bắp chân bị căng cơ, vì thế tôi sẽ điều trị cho cậu ấy. Tôi bảo rằng có thể sẽ nguy hiểm nếu tập luyện nhưng Bergkamp nói: Không, tôi biết cảm giác của mình. Hôm nay tôi có thể tập được, nếu có vấn đề gì, tôi sẽ nói với huấn luyện viên”.
