Năm 2010 ấy, cơ hội dành cho Ghana là vô cùng lớn khi vào những giây cuối cùng của hiệp phụ thứ hai trong trận tứ kết với Uruguay, "Những ngôi sao đen" Ghana có cơ hội kết thúc trận đấu với một quả phạt đền từ tình huống dùng tay chơi bóng lộ liễu và một chiếc thẻ đỏ dành cho Suarez.
Vậy nhưng xà ngang đã cướp đi của Ghana tất cả để rồi sau đó họ gục ngã đầy đau đớn trong loạt sút luân lưu định mệnh. Những giọt nước mắt lăn trên má Asamoah Gyan năm ấy là một trong những hình ảnh xúc động và ám ảnh nhất của giải đấu.
Để rồi sau giây phút ấy, 8 năm trôi qua là những tháng năm mà Lục địa đen không còn để lại được nhiều ấn tượng như cái cách mà trước đó "Đại bàng xanh" Nigeria làm được ở World Cup 1998, Cameroon ở Italy 1990 hay Senegal tại World Cup 2002, bất chấp thực tế là những đội bóng đến từ Châu Phi chưa bao giờ thiếu những tài năng bóng đá về cả mặt thể chất lẫn kỹ thuật.
Những giọt nước mắt lăn dài trên má Asamoah Gyan sau trận Tứ kết World Cup 2010.
Khi dẫn dắt đội tuyển quốc gia Bờ Biển Ngà vốn sở hữu trong đội hình nhiều ngôi sao đang chinh chiến tại giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh, Premier League như Didier Drogba, Salomon Kalou, Kolo Toure, Yaya Toure hay Eboue.
Chiến lược gia người Thụy Điển, Sven Goran Eriksson đã nói với Drogba: “Drogba, chúng ta có nhiều cầu thủ tuyệt vời và vì vậy có thể sẽ tiến xa tại World Cup”, Drogba không ngần ngại đáp lại rằng “Không Sven ạ, chúng ta không thể”.
Khi ấy, tại lần đặt chân đầu tiên tới châu Phi, Eriksson mang trong mình khát khao về việc có thể góp phần nâng tầm bóng đá tại lục địa đen, và mang về cho Châu Phi một trận bán kết World Cup lần đầu tiên trong lịch sử.
Vậy nhưng, chỉ sau một kỳ World Cup, Eriksson ngay lập tức hiểu rằng những gì mà Drogba đã nói không phải là sự tự ti đến từ huyền thoại người Bờ Biển Ngà.
Eriksson tiếp lời: “Lí do mà tại sao chúng tôi không thể tiến xa bất chấp việc sở hữu rất nhiều cầu thủ tốt trong đội hình ư? Đó là: sự tổ chức, mọi thứ thực sự hỗn loạn khi tôi tiếp quản đội bóng”.
Kỷ luật và tư duy chiến thuật là thứ mà những đội bóng tại "Lục địa đen" luôn thiếu.
Vậy đấy, trong thế giới bóng đá hiện đại ngày nay, tài năng và thể chất của cầu thủ thôi chắc chắn là chưa đủ. Bởi chiến thuật, việc tổ chức đội bóng, vận hành lối chơi hay sự "già dơ" trên sân cỏ mới chính là những nhân tố quan trọng để kiến tạo nên thành công của đội bóng hay một đội tuyển quốc gia, và đó lại là thứ mà "Lục địa đen" không hề sở hữu.
Chỉ vài giờ nữa thôi, những cái tên đại diện cho Châu Phi để tranh tài tại ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh là Ai Cập, Morocco, Nigeria, Senegal và Tunisia sẽ chính thức bước vào những trận cầu tại vòng bảng.
Không có bất kỳ cái tên nào, trong số 5 đội tuyển đại diện cho "Lục địa đen" tại World Cup góp mặt trong danh sách 20 đội tuyển mạnh nhất thế giới của FIFA thời điểm hiện tại. Không khó để nhận ra, kể từ chiến tích mà Ghana đã làm được tại World Cup 2010 tới nay thì bóng đá châu Phi đang ngày càng thụt lùi so với thời đại.
Ngược lại thời gian vào năm 1994, Nigeria thậm chí đã đứng đầu vòng bảng World Cup được tổ chức tại Mỹ với những đối thủ sừng sỏ là Argentina của Maradona, Bulgaria – đội đã vào đến trận bán kết của giải sau khi đánh bại cả đội tuyển Đức hùng mạnh và Hy Lạp.
Nigeria với thể hệ vàng của những Kanu hay Amokachi thậm chí giành huy chương vàng Olympic 1996.
Hai năm sau, tại Olympic Atlanta 1996, đội hình này của Nigeria thậm chí đã giành huy chương vàng môn bóng đá nam sau khi “Đại bàng xanh” đánh bại cả Brazil và Argentina. Còn ở World Cup lần này, đại diện của Châu phi chỉ là những đội tuyển non trẻ, có lần đầu tiên xuất hiện tại World Cup sau 28 năm như Ai Cập hay sau 20 năm như Morocco.
Vậy nhưng, vẫn có những điểm tích cực ở Morocco lúc này khi họ mang đến World Cup những làn gió mới mà chưa một quốc gia châu Phi nào từng sở hữu. Trước đây, các quốc gia châu Phi nổi tiếng về việc là nơi sinh ra và lớn lên của những ngôi sao bóng đá nổi tiếng, đạt được tột đỉnh vinh quang trong màu áo của các đội tuyển quốc gia khác mà trường hợp của Zidane, Wiltord, Jerome Boateng là những minh chứng cụ thể.
Lứa cầu thủ tài năng mang phong cách chơi bóng hiện đại của đội tuyển Morocco.
Vậy nhưng, điều ngược lại lúc này lại đang diễn ra ở đội tuyển quốc gia Morocco khi có tới 17 cầu thủ trong tổng số 23 cầu thủ trong đội hình chính thức tham dự World Cup, sinh ra, lớn lên ở nước ngoài và được các câu lạc bộ tại Châu Âu trực tiếp đào tạo, sau đó trở về thi đấu trong màu áo đội tuyển quốc gia quê nhà.
Đó là điều đáng mừng bởi khi được rèn dũa trong hệ thống các lò đào tạo của Châu Âu thì sự già dơ, tính kỷ luật và chiến thuật sẽ là những thứ chắc chắn sẽ tạo nên điểm khác biệt của lứa cầu thủ này so với các đội bóng khác đến từ "Lục địa đen".
Kỷ luật và tổ chức là điều mà trước đây các đội bóng châu Phi luôn thiếu, nếu vẫn còn nghi ngờ điều này thì hãy nghe về câu chuyện mà Eriksson đã từng trải qua, với đội tuyển quốc gia Bờ Biển Ngà trong một trận đấu giao hữu chính thức trước kỳ World Cup 2010:
Eriksson mô tả: ”Chúng tôi có một trận giao hữu với Thụy Sỹ, một giờ trước khi trận đấu bắt đầu, tôi và các cầu thủ bước vào phòng thay đồ nhưng không thể tìm thấy quần, áo, giày để ra sân khởi động, chuẩn bị thi đấu.
Erikson đã có những trải nghiệm không thể quên khi lần đầu làm việc tại "Lục địa đen".
Khi tôi hỏi người có trách nhiệm chuẩn bị trang phục thi đấu ở đâu, một người đáp lại rằng anh ta sẽ đến muộn, chúng tôi đợi thêm chừng 20 phút trước khi người chuẩn bị trang phục xuất hiện với 2 thùng quần áo lớn và anh ta bắt đầu đổ tất cả chúng ra sàn nhà. Tất cả các cầu thủ tiến tới đống trang phục và tranh cãi xem liệu rằng quần, áo nào là của họ.
Tiếp đó khi bước ra sân để khởi động, một cầu thủ tiến đến và nói với tôi rằng: Tôi không thể thi đấu. Tôi hỏi anh ta: Cậu gặp chấn thương ? Anh ta đáp: Không, người chuẩn bị trang phục quên không mang giày thi đấu cho tôi, khách sạn thì ở cách quá xa vì vậy tôi không thể thi đấu.
Tôi không thể tin nổi vào những gì mình được chứng kiến, đó là những thứ qua xa lạ sau gần 30 năm tôi làm huấn luyện viên bóng đá chuyển nghiệp, ngay lúc đó Didier Drogba lại gần và nói: Sven à, đây là Châu Phi, và đó là những điều diễn ra thường xuyên ở đây”.
Tuy nhiên, sự kỷ luật là điều trong những năm gần đây cũng đã được cải thiện tại Lục địa đen. Từ cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật lẫn tính kỷ luật trong tập luyện và thi đấu của các cầu thủ đều được nâng cao. Thậm chí Morocco còn có tên trong danh sách những quốc gia cuối cùng có cơ hội dành quyền đăng cai World Cup 2026.
Không phải Ai Cập của Mohamed Sahlah mà Morocco với lứa cầu thủ “ngoại nhập” trẻ trung và giàu khát khao mới là niềm hy vọng số một của bóng đá châu Phi tại vòng chung kết World Cup lần này.
Những người làm bóng đá ở Morocco đã có những bước đi đúng đắn, kiên trì phát triển trong suốt 20 năm qua và giờ đây lứa cầu thủ tài năng có phong cách chơi bóng hiện đại với những cái tên nổi bật như Mehdi Benatia (Juventus), Karim El Ahmaldi (Feynoord), Achraf Hakimi (Real Madrid) chính là "quả ngọt" đầu tiên mà nền bóng đá nước này đạt được.
Người hâm mộ bóng đá tại Lục địa đen có cơ sở để hy vọng vào những điều bất ngờ.
Liệu Morocco hay bất kỳ quốc gia châu Phi nào khác có vượt qua được những giọt nước mắt lăn dài trên má của Asamoah Gyan vào năm 2010 để giành lấy ít nhất là một trận bán kết cho cả Châu lục?
Đó là điều không ai có thể khẳng định chắc chắn. Nhưng với những dấu hiệu tích cực trong thời gian gần đây, người hâm mộ tại Lục địa đen có rất nhiều cơ sở để tiếp tục đặt hy vọng.
(Bạn đọc: Tuấn Việt Hà)
* Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân của bạn đọc.
Mời bạn đọc tiếp tục chia sẻ những bình luận, cảm xúc về các nhân vật, sự kiện, các giải bóng đá bằng cách email về banbientap@bongda.com.vn. Các quy định về cộng tác, vui lòng đọc tại đây.
Trân trọng,
Ban biên tập Báo Thể thao Việt Nam
