Chiến thắng trong bóng đá có thể phân làm hai loại: chiến thắng bất ngờ, vượt quá kỳ vọng và chiến thắng hợp lý, đúng như tính toán. U23 Việt Nam quật ngã Australia ở U23 châu Á, Olympic Việt Nam vượt qua Nhật Bản ở ASIAD là những chiến thắng bất ngờ. Nhưng trận thắng 2-0 của tuyển Việt Nam trước Yemen thì không.
Đó không phải kỳ tích, cũng không phải là thành tích vượt mong đợi. Việt Nam thắng Yemen là đội mạnh thắng đội yếu, là kết quả hợp lý phản ánh thực lực hai đội, nghĩa là không có sự tiến bộ, không có bất ngờ.
Asian Cup 2019, đội tuyển Việt Nam lần thứ hai trong lịch sử vượt qua vòng bảng. Nhưng khoảng cách giữa chúng ta với nhóm dẫn đầu châu lục vẫn rất xa vời.
Đội tuyển Việt Nam chưa có bản lĩnh và sự lì lợm như các đội tuyển tốp đầu châu lục.
Thế nào là đẳng cấp châu lục?
Dựa trên đẳng cấp của 24 đội tuyển quốc gia tại UAE, chúng ta có thể chia Asian Cup 2019 thành hai nhóm: nhóm một có 12 đội tuyển đã giành vé dự vòng loại cuối World Cup và lấy suất vào thẳng Asian Cup, nhóm hai gồm những đội còn lại. Trong số ấy, chỉ nhóm một thực sự sở hữu đẳng cấp châu lục.
Vậy thế nào là đẳng cấp châu lục?
Hãy lấy Thái Lan làm ví dụ. Người Thái thua đau Ấn Độ ở trận mở màn nhưng đã chơi quật cường trong hai trận còn lại để giành ngôi nhì bảng. Giữa khó khăn nghìn trùng, mới thay HLV trưởng, Thái Lan vẫn thắng khi cần phải thắng (trước Bahrain). Đối mặt với đội chủ nhà, khi cần một trận hòa, họ lập tức có kết quả hòa (trước UAE).
Đẳng cấp châu lục là thắng được những trận buộc phải thắng, có điểm những khi cần có điểm. Khi cần tấn công trước Bahrain, người Thái ghi bàn nhờ công Chanathip Songkrasin. Khi cần phòng ngự trước UAE, họ giữ sạch lưới trong 80 phút cuối dù vắng mặt thủ môn số một Kawin Thamsatchanan.
Ở châu Á, người Thái đã làm được điều họ muốn khi thực sự cần. Còn Việt Nam thì sao?
Khi phải thắng, lúc cần hoà ở vòng bảng, người Thái luôn làm được điều họ muốn.
Đội bóng của HLV Park Hang-seo hai lần dẫn trước Iraq nhưng vẫn để đối thủ đánh bại theo cách tâm phục khẩu phục. Chúng ta kiên cường trước Iran nhưng sự nỗ lực ấy không đem về điểm số nào. Chúng ta muốn ghi nhiều bàn trước Yemen nhưng thực tế chỉ có 2 lần lập công. Một bàn trong số ấy tới từ chấm phạt đền.
Trong trận cầu có thể thắng trước Iraq, chúng ta lại thua. Đối đầu Yemen yếu nhất giải, tuyển Việt Nam cũng phải cực kỳ trầy trật.
Nếu tuyển Việt Nam thực sự mạnh như người hâm mộ vẫn nghĩ, những phóng viên Việt Nam sẽ không phải ở Al Ain chờ thêm một ngày nữa, người hâm mộ Việt Nam sẽ không phải nín thở theo dõi Lebanon và Oman thi đấu.
Trước châu Á, những cậu bé của HLV Park Hang-seo không thiếu tài năng. Nhưng họ thiếu một chút đột biến, thiếu một chút lạnh lùng. Họ không tận dụng được cơ hội ban đầu, không lái được mọi thứ đi theo hướng của mình.
Có tình cờ không khi hai đội tuyển xếp trên Việt Nam ở vòng loại thứ hai Asian Cup 2019 chính là Iraq và Thái Lan. Điều đó cho thấy bức tường châu Á vẫn cách chúng ta một khoảng vời vợi.
Quang Hải là vị trí đẳng cấp cao duy nhất trong đội hình Việt Nam hiện tại.
Không có bất ngờ ở Asian Cup 2019
Trước khi hành quân tới UAE, thế hệ Quang Hải đã từng làm nên những chiến công chấn động châu lục. Nhưng đó đều là các giải đấu của lứa U23. Còn đây là Asian Cup - sân chơi của đội tuyển quốc gia. Khác với cấp độ U23, sân chơi đội tuyển chịu tác động mạnh mẽ từ sự phát triển của những giải vô địch quốc gia. Ở sân chơi này, bất ngờ là điều cực kỳ khó xảy ra.
Ấn Độ hủy diệt Thái Lan 4-1 trong ngày khai mạc nhưng chung cuộc vẫn bị loại ở vị trí bết bảng. Oman gục ngã trước Nhật Bản, Uzbekistan; Kyrgyzstan phơi áo bởi Hàn Quốc, Trung Quốc; Lebanon thua tổng cộng 4 bàn trước Qatar, Saudi Arabia; Bahrain hay Palestine cố hết sức cũng chỉ hòa UAE và Jordan...
Cả hành trình dài của Asian Cup, gần như không có một bất ngờ nào. Dù đã kiên cường chiến đấu, các đội bóng nhỏ vẫn không thể san lấp khoảng cách giữa họ và nhóm phía trên.
Bối cảnh ấy khiến chúng ta hiểu Asian Cup khó khăn tới đâu. Việc đội tuyển Việt Nam vượt qua vòng bảng đã là một kỳ tích.
Gọi đây là kỳ tích vì đó mới là lần thứ hai tuyển Việt Nam có mặt ở giai đoạn knock-out Asian Cup. Lần trước, chúng ta đi tiếp trong một giải đấu diễn ra ở sân nhà. Chiến thắng trước Yemen cũng mới là trận thắng đầu tiên của Việt Nam sau 12 năm ở sân chơi này.
Nói như HLV Park Hang-seo trong cuộc họp báo sau trận thắng Yemen: “Được đi tiếp là một điều kỳ diệu. Nhưng nếu không, tôi sẽ nói rằng bóng đá Việt Nam vẫn đang phát triển đúng hướng. Chúng tôi cần đi tiếp, từng bước từng bước một.”
