Những năm gần đây, ở cấp độ U23 và đội tuyển quốc gia, bóng đá Việt Nam đang có lứa cầu thủ tốt, đồng đều và đủ sức cạnh tranh với bất kỳ đội tuyển nào trong khu vực Đông Nam Á, cũng như không quá chênh lệch với Đông Á và Tây Á.
Ông Phạm Trường Minh (bên trái) từng là cựu trợ lý cho huấn luyện viên Calisto. Ảnh: NVCC.
Trình độ của cầu thủ U23 qua 3 trận đấu ở vòng chung kết U23 châu Á là minh chứng rõ ràng. Quang Hải hay Đoàn Văn Hậu thậm chí thể hiện trình độ tốt hơn những đồng nghiệp bên phía U23 Australia và U23 Syria.
Cái chúng ta thiếu chính là huấn luyện viên tốt, biết khai thác tối đa điểm mạnh, khắc phục những điểm yếu của cầu thủ Việt Nam, và "thật may mắn là chúng ta đã tìm thấy HLV Park Hang-seo".
Việc tìm kiếm huấn luyện viên ngoại cho đội tuyển thực sự khó khăn. Yếu tố may rủi là 50-50, bởi chúng ta không được thử việc trước khi ký hợp đồng. Trước hàng chục bộ CV sau khi trải qua những phễu lọc về kinh nghiệm châu Á, kinh nghiệm đội tuyển, thông thạo tiếng Anh, được tiến cử và đặc biệt là hợp túi tiền, Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã quyết định sáng suốt và may mắn.
Không cần phân tích nhiều về mặt tốt, lứa U23 này vẫn có những điểm yếu cố hữu của cầu thủ Việt Nam mà đàn anh cũng mắc phải. Hai trong số những điểm yếu ấy là tư duy chiến thuật không đồng đều và tâm lý thiếu ổn định.
Không phải ai cũng chơi bóng thiên về cái đầu và có tâm lý ổn định như Công Vinh, Minh Phương. Chúng ta gục ngã rất nhiều ở bán kết AFF và SEA Games những năm 2010, 2011, 2014 phần lớn do yếu tố tâm lý và bản lĩnh thi đấu.
Ông Phạm Trường Minh (giữa) từng làm trợ lý cho nhiều đời HLV ngoại. Ảnh: Hoàng Hà.
Trong hành trình U23 Việt Nam lần đầu vào tứ kết U23 châu Á, công đầu là của HLV Park Hang-seo. Ông để lại dấu ấn quá rõ nét chỉ trong thời gian ngắn. Nhà cầm quân người Hàn Quốc đưa ra chiến thuật rõ ràng.
Trước đây, HLV Henrique Calisto từng nói 4-5-1, 4-4-2 hay 4-1-4-1 không phải là sơ đồ (formation), mà phải gọi nó là hệ thống (system). Sơ đồ đứng yên, còn hệ thống dịch chuyển. Chọn hệ thống nào không quan trọng, mà điều quan trọng là cách vận hành như thế nào, các cầu thủ di chuyển trong hệ thống ấy ra sao.
Và HLV Park Hang-seo đã áp dụng và truyền đạt cho học trò về hệ thống 5-4-1 rất tài tình. Phòng ngự khu vực, phân khu vực trong áp sát và bọc lót tốt, hoán đổi bù đắp vị trí sau mỗi đợt lên bóng cũng tốt. Nhìn cách Công Phượng từ vị trí tiền đạo, sau đó chạy hùng hục về đúng vị trí cánh phải của Quang Hải để lại sau mỗi đợt lên bóng là đủ thấy sự chỉ đạo của huấn luyện viên. Đấy cũng chính là lý do Quang Hải có 2 bàn thắng.
Quang Hải được tự do di chuyển lên ngang với tiền đạo, thậm chí sang tận cánh trái mà không phải lo quay về, bởi đồng đội bù đắp vào khoảng trống để lại. Lý thuyết này không có gì mới, nhưng cả 11 cầu thủ vận hành trơn tru, trong đó có những người đá cá nhân như Công Phượng tuân thủ, lại là thành công lớn.
Đặc biệt là U23 Việt Nam thể hiện tâm lý thi đấu tốt. Trong cả 3 trận, chúng ta phải chịu sức ép lớn, nhất là lúc cuối trận. Tuy nhiên, đội vẫn dám "chơi bóng" mỗi khi giành quyền kiểm soát, không xảy ra sai sót do bị "cóng", kể cả phá bóng cũng có ý đồ và thời điểm rõ ràng.
Cầu thủ mắc lỗi dẫn đến bàn thua trong trận gặp Hàn Quốc là Đình Trọng, thì càng chơi, càng hay ở 2 trận sau, không bị cất lên băng ghế dự bị hay có dấu hiệu bị "chột". Đối với những cầu thủ trẻ sinh năm 1997, việc tự điều chỉnh tâm lý sau sai sót là rất khó, hẳn nhiên phải có những lời động viên và tin tưởng từ phía người thầy.
Thành công nhìn từ kết quả, người hâm mộ có quyền tự hào với thành tích vào tứ kết giải bóng đá châu lục. Thành công còn đến từ lối chơi, và huấn luyện viên Park Hang-seo đã tạo cho U23 Việt Nam lối đá khoa học và hợp lý.
Theo ông Phạm Trường Minh (cựu trợ lý của HLV Henrique Calisto), trợ lý ngôn ngữ tiếng Hàn của đội U23 đã làm tốt vai trò chuyển tải thông điệp của HLV Park Hang-seo đến các học trò: Chính xác và dễ hiểu. Không phải ai cũng biết đây là trợ lý ngôn ngữ thứ 2 của đội tuyển dưới thời huấn luyện viên người Hàn Quốc sau khi ông không thành công với trợ lý đồng hương tại Việt Nam.
