Bóng đá Brazil nối gót Ngoại hạng Anh

Hôm 1/12, 70.000 người hâm mộ bóng đá chen chúc vào sân vận động La Monumental ở Buenos Aires. Họ đến để cổ vũ cho hai đội bóng Brazil, Atlético Mineiro và Botafogo, trong trận chung kết Copa Libertadores, giải đấu bóng đá hàng đầu Nam Mỹ.

Trận đấu diễn ra vô cùng quyết liệt. Những phút cuối cùng, Junior Santos của Botafogo xuyên thủng hàng phòng ngự Atlético để ghi bàn, giúp đội giành chiến thắng 3-1.

Trận đấu này có ý nghĩa lịch sử vì nhiều lý do. Đó là danh hiệu Libertadores đầu tiên của Botafogo - một đội bóng từng luôn là kẻ yếu thế. Đây cũng là chiến thắng Libertadores thứ 6 liên tiếp của các đội Brazil, là chuỗi dài nhất từng có.

Cả hai đội vào chung kết đều là hoạt động theo kiểu các "công ty bóng đá" (SAFs theo từ viết tắt tiếng Bồ Đào Nha), một loại hình công ty cổ phần mới.

Thành công của Botafogo là câu chuyện ngoạn mục nhất kể từ khi Brazil cho phép các câu lạc bộ bóng đá - vốn từng được tổ chức như các hiệp hội phi lợi nhuận - được cổ phần hóa vào năm 2021.

Và đây sẽ không phải là câu chuyện cuối cùng. Nhờ sự ra đời của các SAFs, bóng đá Brazil đang ngập tràn tiền bạc. Các câu lạc bộ ngày càng cạnh tranh mạnh mẽ, biến Brazil trở thành thị trường hấp dẫn nhất đối với các nhà đầu tư.

Câu chuyện của Botafogo như một bản sử huyền thoại, minh họa cho những thay đổi đang diễn ra trong bóng đá Brazil. Từ những năm 1960 và 1970, CLB này từng là nhà máy sản xuất những cầu thủ xuất sắc nhất thế giới. Botafogo cung cấp nhiều cầu thủ cho đội tuyển Brazil hơn bất kỳ CLB nào khác.

Nhưng trong 40 năm qua, CLB trải qua giai đoạn sa sút. Danh hiệu quốc tế cuối cùng của họ là vào năm 1993. Từ năm 2000 đến 2020, Botafogo bị xuống hạng 3 lần. Tình hình tài chính cũng xuống dốc theo. Đến năm 2020, CLB có khoản nợ hơn 1 tỷ reais (170 triệu USD) nhưng doanh thu chỉ vẻn vẹn 151 triệu reais (25 triệu USD).

Rồi John Textor, một doanh nhân người Mỹ, đã xuất hiện. Công ty của ông, Eagle Football Holdings, sở hữu cổ phần tại Crystal Palace ở Anh và Lyon ở Pháp. Ông đã mua Botafogo vào năm 2022 với giá khoảng 66 triệu USD. Các khoản nợ của đội bóng được cắt giảm một nửa.

Năm nay, Textor chi trả mức kỷ lục để mua Luiz Henrique, một cầu thủ biên phải, và Thiago Almada, một tiền vệ công. "Chúng tôi, những người hâm mộ Botafogo, có John Textor ở trần gian và Chúa trên thiên đàng," Isaias Lieberbaum, một cổ động viên 70 tuổi, nói với vẻ hân hoan.

Những phần thưởng thật ngọt ngào. Ông Textor nhận được tấm séc trị giá 23 triệu USD sau chiến thắng ở Libertadores, và việc vô địch cũng giúp Botafogo có suất tham dự FIFA Club World Cup 2025. Số tiền thưởng là khổng lồ. Ông muốn đưa Eagle Football Holdings ra công chúng và kỳ vọng sẽ huy động ít nhất 1 tỷ USD.

Thậm chí cả những đội thua cuộc cũng tràn đầy hy vọng. "Chúng tôi có mọi thứ ở Brazil để trở thành như Ngoại hạng Anh," Daniel Vorcaro, chủ tịch Ngân hàng Master, người đồng sở hữu Atlético Mineiro, nói. "Chúng tôi có đam mê, tài năng, lượng fan hâm mộ và tiềm năng phát triển."

4 trong số 12 đội lớn nhất của Brazil đã chạy theo mô hình SAFs kể từ năm 2021. Nhiều đội khác dự kiến sẽ làm theo khi các câu chuyện thành công tiếp tục xuất hiện.

Năm 2021, cựu tiền đạo Ronaldo mua Cruzeiro - một đội có khoản nợ khổng lồ và đã rớt xuống hạng hai - với giá 70 triệu USD. Anh bán lại với giá 100 triệu USD sau khi đưa đội trở lại giải hạng nhất.

Mặc dù tràn ngập sự phấn khích, nhưng các SAFs không thể giải quyết mọi vấn đề. Năm 2022, một nhóm đầu tư Mỹ có tên 777 Partners đã mua Vasco da Gama, một trong những đội lớn nhất Brazil.

Nhóm này phá sản vào tháng 10 và đang bị điều tra gian lận tại Hoa Kỳ. "SAFs không phải là đũa thần - bạn cần quản trị tốt," José Francisco Manssur, đồng tác giả luật SAF, nhấn mạnh.

Một số người nghĩ rằng sự thống trị của Brazil còn do nhiều yếu tố hơn là SAFs. Irlan Simoes từ Đại học Bang Rio de Janeiro chỉ ra rằng Colombia và Chile đã áp dụng mô hình tương tự SAF trước Brazil, nhưng các đội của họ vẫn ở mức trung bình.

Ông cho rằng sự trỗi dậy của Brazil là không thể tránh khỏi. Dân số lớn có nghĩa là thị trường rộng lớn hơn cho vé, hàng hóa và bản quyền truyền hình. Năm 2016, Conmebol, đơn vị tổ chức Libertadores, cho phép nhiều đội tham dự vòng loại hơn, điều này có lợi cho Brazil chỉ đơn giản vì nước này có nhiều câu lạc bộ.

Tiền bạc rõ ràng đã giúp ích rất nhiều. "Mô hình hiệp hội không còn phù hợp," ông Manssur cho hay, "bởi vì các câu lạc bộ ngày nay có hàng triệu người hâm mộ và cần tiền để mua những cầu thủ giỏi nhất." Ông nghĩ rằng các SAFs của Brazil có thể trở thành mô hình cho các quốc gia khác trong khu vực.

Đó là một ý nghĩ mạo hiểm đối với người Brazil. Không quốc gia nào sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ nguồn vốn đầu tư này so với kình địch bóng đá Argentina. Sau trận chung kết Libertadores, Tổng thống Argentina Javier Milei đăng trên X: "Chúng ta có thể nói về các SAFs chứ?".

Hiệp hội bóng đá nước này đã từng quyết liệt chống lại những nỗ lực như vậy. Có lẽ sự xấu hổ khi chứng kiến các đội Brazil thống trị ngay trên sân nhà sẽ thuyết phục được họ.