Jose Mourinho bắt đầu sự nghiệp cầm quân chuyên nghiệp tính đến nay đã trên dưới 2 thập kỷ, luôn trung thành với triết lý phòng ngự phản công đòi hỏi sức mạnh về thể lực lẫn tinh thần. Nhưng ở những nơi Mourinho đặt chân đến, không phải cầu thủ nào cũng hài lòng với đề bài được ông thầy người Bồ đặt ra.
Mang lại sự sợ hãi và lung lạc niềm tin
Theo một số chuyên gia, sự cố chấp của Mourinho trong việc tập trung tiêu diệt đối thủ thay vì đề cao lối chơi riêng đã khiến những đội bóng ông dẫn dắt dần mất đi bản sắc của mình.
"Người đặc biệt" là một nhà cầm quần tài năng, cứng rắn và có sức hút, nhưng nhược điểm của ông là luôn dập tắt mọi niềm vui ở những nơi mà ông làm việc.
Faria và Mourinho từng là cặp bài trùng luôn đồng hành với nhau.
Tại Old Trafford, Mourinho đã quyết định không thay đổi triết lý bóng đá phòng ngự tiêu cực mà thay vào đó cứ khư khư giữ lấy quan điểm. Ông đã không còn tìm được tiếng nói chung với Rui Faria, người trợ lý từng song hành cùng "Người đặc biệt" đến mọi CLB.
Theo tiết lộ của nhiều nhân viên có mặt ở Old Trafford, Mourinho đã thay đổi rất nhiều kể từ khi người đồng hương Bồ Đào Nha ra đi: Ông tạo ra một văn hóa ở MU dựa trên sự sợ hãi, ngờ vực và nhồi nhét suy nghĩ cho tất cả rằng: "Chúng ta chống lại cả thế giới". Tuy nhiên, mọi người lại không hiểu rằng liệu họ là "chúng ta" hay "thế giới" trong mắt của Mourinho.
Bên cạnh đó, nhà cầm quân người Bồ Đào Nha cũng từng đưa ra những lời buộc tội nhắm vào một số người trong CLB dẫn đến việc từng ngõ ngách ở Carrington đều trở nên căng thẳng.
Tại đây thường xuyên xảy ra nhầm lẫn hay xung đột mỗi khi Mourinho khiêu khích những thứ từng mang lại thành công cho MU trong quá khứ.
Tuy nhiên, cầu thủ - những người trung bình trẻ hơn Mourinho tới 30 tuổi - chắc chắn không tài nào nuốt nổi những triết lý của ông thầy khó tính. Thậm chí, không ít người cho rằng Mourinho đã có ý định tẩu thoát khi nhận thức được rằng ông không thể kiểm soát nổi thái độ của các học trò, cũng như không thể cải thiện được thành tích của MU trước những thách thức mà Manchester City hay Liverpool mang đến.
Đáng tiếc thay, một trong những chiến lược gia thành công nhất của thời đại đã mắc kẹt ở cuối con đường, dường như không thể tự tái sinh.
Mourinho đã không còn nhận được sự kính nể từ các học trò ở MU.
"Thất sủng" trước các ông chủ
Không phải lần đầu tiên, Mourinho thất vọng bởi những nhà lãnh đạo của đội bóng, người mà ông cảm thấy họ không còn hỗ trợ hay bảo vệ mình nữa.
Từng có 2 vị chủ tịch của những CLB lớn nhất thế giới cảnh báo với Phó chủ tịch Ed Woodward của MU rằng đừng tìm đến Mourinho bởi ông ta sẽ chỉ để lại hàng tá rắc rối.
Sau cùng, khi mọi nỗ lực hợp tác và niềm tin với Mourinho đã bị xói mòn, Woodward có lẽ cũng phải thừa nhận những điều họ từng khuyến cáo ông là sự thật.
Trước đó, nhiều người trong CLB làm việc với Mourinho từng nói rằng bầu không khí sẽ được cải thiện đáng kể ngay sau khi Mourinho rời đi. Và họ đã đúng.
Ở Old Trafford đến nay không còn nữa thái độ tiêu cực, ảm đạm gây ảnh hưởng đến cảm xúc của mọi người. Ngôn ngữ cơ thể và màn trình diễn của các cầu thủ trên sân đã nói lên tất cả: Họ như được giải thoát những đè nén tâm lý trong suốt thời gian qua.
Chưa đầy một tháng kể từ khi bị sa thải, Mourinho đã xuất hiện trên BeIn Sports, nơi ông đã có lời biện minh cho những gì đã xảy ra ở MU, đổ lỗi cho các cầu thủ và CLB về việc ông phải ra đi.
"Nếu bạn là HLV và được trao quyền lựa chọn những cầu thủ bạn muốn theo triết lý của bạn, hoặc chọn những cầu thủ tốt nhất để có thể vô địch một giải đấu thì đó là một chuyện. Còn chuyện bạn có khả năng vô địch hay không lại là chuyện khác," Mourinho bóng gió.
Mourinho đã hết thời hay chưa?
Chính Mourinho chứ không phải ai khác là người đã tự xưng "Người đặc biệt". Tất nhiên, lịch sử đã chứng minh ông xứng đáng với danh xưng này. Suốt 20 năm qua, ông đã nằm trong hàng ngũ HLV hàng đầu, sự xuất sắc của ông lúc nào cũng đem lại những danh hiệu.
Mourinho luôn được đánh giá là HLV hàng đầu thế giới với bảng thành tích đồ sộ.
Tuy nhiên, chính điều đó đã khiến Mourinho đi đến kết luận rằng mình là "thiên tài". Ông luôn nhận những công việc tốt nhất, được trả số tiền bằng cả một gia tài để quản lý những đội bóng tên tuổi, luôn thành công ở mọi thành phố mà ông đặt chân tới.
Và kể cả khi ông không chạm tới được mục tiêu đề ra ban đầu, "Người đặc biệt" vẫn được nhận số tiền đền bù "khủng" khi bị sa thải. Rõ ràng, việc ông tự cho mình xuất sắc không phải là không có lý do.
Nhưng một vài ý kiến cho rằng, chính niềm tin quá lớn vào bản thân đã khiến Mourinho trở nên mù quáng và không thể thấy được những người đã vượt qua tầm lãnh đạo của ông trong những năm gần đây, khi mà thế giới bóng đá đổi thay chóng mặt.
Việc không thể tiếp cận với những thay đổi ngoài sân bóng - nơi mạng xã hội chi phối nặng nề cuộc sống cầu thủ - đã khiến ông phải trả giá đắt. Một nguồn tin nội bộ cho biết rằng cách ông đối xử với tiền vệ ngôi sao Paul Pogba - người đã chẳng hề giấu giếm cuộc chiến với HLV - cho thấy ông không mảy may quan tâm đến sức mạnh khủng khiếp của mạng xã hội.
Mourinho đã mắc kẹt trong chế độ cổ điển, vẫn coi trọng các cuộc họp báo mà không để ý rằng, vai trò của HLV ở những buổi họp báo không còn nhiều ý nghĩa nữa. Có cảm giác như Mourinho đang kẹt trong một vòng xoáy của thời gian.
Theo chuyên gia Guillem Balague của BBC Sport, vấn đề của Mourinho nằm ở tính chậm cấp tiến: "Những Rolling Stones, U2, David Bowie,... luôn giữ được độ nổi tiếng vì họ chịu thay đổi. Không ai trong số họ có sự nghiệp ca hát lẫy lừng mà chỉ hát đi hát lại đúng một bài hit cả."
Đã đến lúc Mourinho học cách "hòa thuận" với các học trò.
Mourinho có vẻ mệt mỏi, xa cách và đôi chút chán nản sau những gì đã qua, nhưng chắc chắn ông sẽ biết rằng mình phải thấu hiểu người khác nhiều hơn nữa. Quyền lực đang ngày càng trở nên khó giữ hơn. Mourinho đáng lẽ ra nên tiếp cận nhiều người hơn ở MU bằng những cách khác nhau.
Những HLV như Graham Taylor và Sir Bobby Robson được nhiều người nhớ tới, không chỉ nhờ vào những thành tựu mà còn nhờ vào cách họ đối nhân xử thế. Đó mới là cách dài hạn để có thể để lại một di sản tại CLB.
Sau nhiều lần bị đội bóng sa thải theo những kịch bản tương tự nhau, có lẽ đã đến lúc Mourinho phải thay đổi nếu muốn đi tìm bến đỗ mới mà không còn lo sợ bị đuổi nữa.
